Test Zero FXE

Als pionier op het gebied van elektrisch aangedreven motorfietsen kan Zero als de Tesla van de motorindustrie worden gezien, maar waar de 2012 Tesla Model S dankzij z’n bizarre acceleratie van 0-100 in 4,6 seconden en voor elektrische begrippen enorme actieradius van 480 km ook bij petrolheads respect afdwong kon dat niet bepaald van twee jaar daarvoor al gelanceerde Zero S worden gezegd. Niks made in China, maar made in Scotts Valley, CaliforniëWat deels aan het concept en design te wijten was. Zero had de focus op de woon/werk en stadsrijder gelegd, maar design en prestaties spraken niet tot de verbeelding en met geen enorm belastingvoordeel als verkoopargument bleef de verkoop tot echte liefhebbers beperkt, pioniers van elektrische mobiliteit op twee wielen.

Hoewel in de loop der jaren de line-up werd verbeterd en uitgebreid zou het tot 2019 duren voordat Zero zichzelf écht op de kaart zette met de lancering van de SR/F naked streetfighter – een jaar later gevolgd door de gekuipte SR/S. De SR/F was de eerste elektrisch aangedreven motorfiets die zich qua design en performance met gewone motoren kon meten en op het vlak van acceleratie de gevestigde orde zelfs het nakijken gaf, wat afgelopen jaar tijdens ons vergelijk tussen de Zero SR/F en Ducati Monster 1200 S nog eens bleek. De SR/F stuurde en remde als een normale motor, gaf tijdens de sprint de Monster tot 150 km/u het nakijken en had ook op het vlak van actieradius en laadtijd ten opzichte van eerdere Zero modellen een enorme stap gezet. 

Met de ontwikkeling van de FXE is Zero nog een stap verder gegaan. “De motorfiets van morgen, vandaag te berijden”, dat is volgens Zero de FXE in een notendop en om dat te bereiken zijn ze in Californië met de gerenommeerde ontwerper Bill Webb van Huge Design in zee gegaan. In 2018 had de samenwerking tussen Webb en Zero tot het waanzinnig vette Zero SM concept geleid, een übervette Supermotard die het startpunt voor deze FXE is geweest. “Geef nou toe, dit ziet er toch gewoon retecool uit?Met die samenwerking [met Bill Webb] groeide ook de inspiratie voor elementen van toekomstige modellen van Zero Motorcycles”, aldus Zero zelf. “Webb pakte de zaken anders aan. Hij ontwierp iets dat grenzen verlegt en tegelijk herkenbaar blijft en realiteit zou kunnen worden.” Zet de SM en FXE naast elkaar en je ziet dat die visie inderdaad in realiteit is omgezet. 

De FXE is minimalisme ten voeten uit, wat nog eens wordt onderstreept door het feit dat de knipperlichten, volgens EU-normen weliswaar verplicht, een optionele accessoire zijn. Net als de spiegels trouwens, strikt genomen een optie, maar wel onderdeel van de standaard versie zoals ‘ie in Europa op de markt is gezet. “Het design van de FXE is gestoeld op de rauwe invloeden afkomstig van verbrandingsmotoren, vermengd met de naadloosheid, stevigheid en net netheid van elektrisch”, zegt Bill Webb. “Bruce Lee was zowaar onze filosofische inspiratie: ranke gespierdheid en tegelijk beweeglijk en snel.” Oog in oog met de FXE kan ik niet anders dan toegeven dat Webb ontzettend goed werk heeft afgeleverd, de motor heeft een uitstraling van een coole supermotard waarvan enkel de afwezigheid van een uitlaatsysteem verraad dat het hier om een motor met elektrische aandrijving gaat. 

Sterker, tijdens de fotoshoot bij het gemeentehuis van Wetteren raken we in gesprek met een familie die langsloopt en waarvan de jongste blaag naar de motor wijzend “mooie motor mama, mooie motor” had gezegd, maar pas ontdekken dat ‘ie elektrisch is als we ‘m even verplaatsen. Terwijl, zo blijkt uit het gesprek, het toch echt wel motorliefhebbers zijn, trots dat het kleine joch nu al verknocht aan motorfietsen is. 

Tekst: Ed Smits
Fotografie: Michele Micoli

Supermotard, maar dan anders

De Zero FXE wordt aangedreven door de vier jaar geleden gelanceerde Z-Force 75-5 luchtgekoelde IPM (Interior Permanent Magnet) borstelloze elektromotor, die z’n voeding van een 7,2 kWh Lithium-Ion geïntegreerd accupakket krijgt via Zero’s eigen besturingssysteem Cypher II. Het grote voordeel van een IPM motor is dat de magneten in de rotor onder lamellen zijn geplaatst, in plaats van aan de buitenkant gemonteerd, wat als grote voordeel heeft dat er minder warmte wordt ontwikkeld. Permanente magneten kunnen Zo kennen we ze bij ons al lang niet meer, de kleine binnenweggetjes. De FXE vindt 't allemaal best, maar niet voordat de demping achter open is gezet gedeeltelijk worden gedemagnetiseerd wanneer ze te warm worden, wat magneetwarmte een van de beperkende factoren maakt voor de stroomsterkte en het vermogen dat een elektromotor kan hebben. Het is maar dat je het weet. 

De Z-Force 75-5 levert een topvermogen van 34 kW, ofwel 46 pk bij 4.300 tpm, maar veel interessanter is het constante koppel van 106 Nm dat over het hele toerenbereik beschikbaar is. Om de motor zo compact en licht mogelijk te kunnen maken is gekozen voor het kleinste accupakket van 7.2 kWh, wat de FXE volgens fabrieksopgave een actieradius van tussen de 64 km en 161 km geeft, afhankelijk van hoe je ‘m aan het gebruiken bent. Aan het eind van de route gaf het display nog 38% reststroom aan, bij een tripmeterstand van 78,4 kilometer komt dat uit op een reikwijdte van 126 kilometer. Waarbij moet worden aangetekend dat dat inclusief fotoshoot was en de ervaring heeft ons gekeerd dat ook elektrisch het continue heen en weer rijden het verbruik naar beneden haalt. 

Nu zou bij elke andere motor die actieradius meteen een issue zijn geweest, maar zo niet bij deze FXE die zich meteen als het ultieme speelgoed ontpopt, als een échte Supermotard – maar dan met elektrische aandrijving. En dan klinkt die actieradius van 125 kilometer ineens helemaal niet zo gek. Ga voor de lol anders maar eens met een Husqvarna SM450R op pad en je begrijpt wat we bedoelen. Wat actieradius betreft kom je weliswaar veel verder op een tank, maar wanneer je net als wij alleen maar over de kleinste wegen binnendoor aan het rijden bent heb je het na een half dagje stoeien wel gehad. 

Het eerste dat opvalt als we hebben plaatsgenomen op de FXE is hoe ontzettend licht en compact de motor is. Het zadel is op een hoogte van 836 mm geplaatst en is lekker smal, waardoor ook kleinere motorrijders de voeten – of op z’n minst een – aan de grond kunnen krijgen. Wel had de zijstandaard van ons ietsje korter mogen zijn, gezeten op het zadel moet de motor iets naar rechts worden
LED verlichting rondom, uiteraard

Het display is overzichtelijk en uitgebreid, maar zie jij ergens een klokje?

Geen poespas, dus ook geen ingewikkelde klopjes aan het stuur. Rijmodus aanpassen kan gewoon tijdens het rijden gekanteld om de zijstandaard in te kunnen klappen, maar dat is meteen zo’n beetje het enige nadeel wat we aan de FXE zullen gaan ontdekken. De zit is lekker ontspannen, de benen zitten recht onder je lijf en het stuur is lekker breed, waardoor je snel in een aanvalszithouding over kunt gaan. Vanuit het zadel heb je zicht op een prachtig TFT kleurendisplay, waaruit een waslijst aan informatie af te lezen is. Centraal is de snelheidsmeter met daaronder twee indicatoren voor koppel en regeneratie. Links van de snelheidsmeter de tripmeter met aanvullende info, rechts de verbruiksindicatoren.

We zeiden het al, de FXE rijdt en voelt precies als een Supermotard, met dat verschil dat de Zero elektrische aandrijving heeft. Dat betekent dus geen powerwheelies als gevolg van een explosieve vermogensopbouw (nogmaals, ga eens op pad met een SM450R), maar wel ongekende trekkracht van onderuit en – misschien nog wel z’n sterkste troef – geen geluidsoverlast. Wat zeg je, geen geluidsoverlast? Man, er gaat toch niets boven een mooi motorgeluid? Hoezeer we het met die stelling ook eens zijn en hoezeer we kunnen genieten als bij ons thuis over de Waaldijk die gast met z’n RSV4 z’n rondje aan het doen is, we begrijpen maar al te best dat het genot van de een de overlast voor de ander kan betekenen. En dus, als je dan in van-dik-hout tempo een mooie bochtige route wilt afraggen, dan zal je dat op een manier moeten doen dat het anderen niet opvalt. Omdat geluid met snelheid wordt geassocieerd kun je elektrisch dus volgas die weg afraggen, zonder dat ook maar een van die klagers zich eraan stoort omdat ze je niet hebben gehoord. 

Waar blijft de zomer?

Onder dreiging van regen en bij een voor zomerse begrippen enorm koude temperatuur van nog geen 15 graden Celsius beginnen we de route in de ECO rijmodus, de rijmodus met de eco-vriendelijke vermogensopbouw en de hoogste mate van regeneratie – het opwekken van energie tijdens het remmen. Voor rijden in de stad is dat al ruimschoots voldoende. Sterker, met rollende acceleratie Iets zegt me dat we op moeten schieten, denk niet dat we het nog lang droog houden hierheeft de fotograaf die op zijn Versys 650 achter ons aan rijdt grote moeite ons te kunnen volgen. Alleen als een sprint wordt getrokken met een staande start schiet de Versys het best uit de startblokken weg, maar dat komt deels ook doordat we met de linkerhand 3-2-1 moeten aftellen, gevolgd door een zwaaiende beweging, en dan pas de hand aan het stuur kunnen leggen.

Nu moeten we je bekennen dat we dat op voorhand zeker niet hadden gedacht. Overtuigd als we waren dat de 106 Nm vanaf de staande start meteen gehakt zou maken van de 61 Nm van de Versys (die dat trouwens pas bij 6.500 tpm levert) hadden we bewust de ECO modus geselecteerd, maar dat pakte dus anders uit. In de SPORT modus werd dat even later door de FXE trouwens rechtgezet, in die modus had de arme Versys geen schijn van kans, zelfs boven de 100 km/u liep de FXE enorm uit.Tot bij 137 km/u de begrenzer een einde aan de pret maakt,
Zet dit naast het SM conceptmodel en je begrijpt waar de FXE op is gebaseerd

Geen goedkope prul, maar volledig instelbare Showa vering en J.Juan remmen. 

ABS van Bosch. Elektromotor met tandriemaandrijving, hoe onderhoudsvriendelijk wil je 't hebben?

De Z-Force 75-5 is het kleinste blok bij Zero, maar meer dan genoeg voor 135 kilo rijklaar voort te stuwen. Accupakket is 7,2 kWh, goed voor minstens 125 kilometer rijpleziermaar dat levert je bij ons in Nederland zelfs ’s nachts op de snelweg een bekeuring op. Overdag is de begrensde topsnelheid al helemaal geen probleem. In de ECO modus is de snelheid trouwens op 121 km/u begrensd, maar ook dat zal je overdag niet in de problemen brengen. 

Wat acceleratie betreft zijn de verschillen tussen ECO en SPORT dus enorm, maar wat het regenereren van energie betreft voelden we amper verschil. En dat is vreemd, van de testen met de SR/S en SR/F stond ons nog bij dat in ECO stand de remmen bijna nooit hoefden te worden gebruikt, alleen als er écht moest worden vertraagd. Niet dat het ons heeft gestoord, in dat opzicht voelde de FXE niet anders dan een gewone motor aan en de enkele 320 mm schrijf met J-Juan remklauw en Bosch Gen 9 ABS was ruimschoots voldoende om de motor rap tot stilstand te krijgen. 

De route die Zero voor ons had uitgezet had haast niet beter kunnen zijn om de motor grondig te kunnen testen. Rijdend door Wetteren richting het buitengebied valt meteen op hoe ontzettend gebruiksvriendelijk de FXE in stadsverkeer is, het maakt een elektromotor geen zak uit of ‘ie 430 of 4.300 tpm moet maken, waardoor je met hetzelfde gemak 10 of 100 km/u rijdt. Het enige wat daar met verbrandingsmotor aan kan tippen is een scooter met variomatic aandrijving, maar da’s toch echt veel minder leuk. Nu geldt dat in principe voor elke elektrische motor, maar door z'n compacte afmetingen Ideaal ook voor in de stad, niet in de laatste plaats omdat je echt overal schijt aan kunt hebben. Niemand die 't stoorten lichte gewicht valt het nog eens extra op, omdat 'ie niet als een elektrische motor aanvoelt.

Eenmaal buiten de stad gaat het overgrote deel over smalle betonplaatwegen, afgewisseld met kinderkoppen zoals je dat alleen nog maar in België vindt, maar daar heeft de FXE geen enkele moeite mee. Tenminste, wat sturen betreft, de motor is zó ontzettend gemakkelijk van richting te veranderen en stuurt zó precies dat zelfs een fietspad nog zou voldoen. Met dank aan de korte wielbasis van slechts 1.422 mm, wat in combinatie met de balhoofdshoek van 24,4° en 71 mm naloop in een heerlijk sportieve geometrie heeft geresulteerd. Nog belangrijker dan die sportieve geometrie is echter het gewicht van slechts 135 kilo. Rijklaargewicht welteverstaan! Dat is nog lichter dan een Z125 (146 kilo rijklaar) of 125 Duke (139 kilo rijklaar zonder benzine). Als dit de toekomst van motorrijden is dan zeggen we “hallo toekomst”. 

Het enige dat de FXE op de betonplaten en kinderkoppen opbreekt is de setup van de vering, die met name aan de achterkant kneiterhard staat afgesteld. Zo hard dat het zelfs Michele opvalt dat het achterwiel continue aan het stuiteren is. De Showa achtershock is echter van een draaiknoppen voor de demping voorzien en nadat de uitgaande demping flink is opengezet (6 omwentelingen voor wie het weten wil) is dat probleem opgelost. De voorkant kan ook worden aangepast, maar alleen met schroevendraaier en aangezien het daar niet echt storend is laten we dat maar. 

Conclusie

Met de lancering van de FXE heeft Zero een nieuwe mijlpaal in haar korte bestaan van net iets meer dan 10 jaar gezet. Misschien niet zozeer op het vlak van prestaties, actieradius of laadtijd, maar absoluut wel voor wat de funfactor betreft. Voor het prijskaartje van 'slechts' € 13.880 (wat spotgoedkoop is voor elektrische begrippen, maar stiekem toch nog steeds best veel geld is) heb je een motor Mais staat best hoog hier, of zijn wij nu zo klein?die niet alleen qua funfactor traditionele verbrandingsmotoren overtreft, maar er bovendien ook nog eens supercool uitziet. Zó cool dat het bij de meesten pas zal opvallen dat ‘ie elektrisch is wanneer je wegrijdt en alleen het zoemende geluid van de elektromotor te horen is. 

Geen enkel moment hebben we het idee gehad met een elektrische motor aan het rijden te zijn, de FXE stuurt nog lichter dan een 125 cc, maar dan met het vermogen van een A2 fiets en het koppel van een 1000 cc. Het enige compromis dat Zero heeft moeten sluiten om dat te bewerkstellen is de FXE tot het minimale te reduceren, waardoor de Rapid Charger voor een kortere laadtijd ontbreekt en de motor dus alleen aan het stopcontact kan worden geladen – met een laadtijd van 0-100% van 9,7 uur (9,2 uur 0-95%) voor het 7.2 kWh accupakket. 

Die tijd kan gelukkig wel flink worden ingekort door gebruik te maken van een snellader, die een extra oplaadcapaciteit van 1 kW biedt en de laadtijd met 50% inkort, hoewel daar wel nog eens € 835,- op tafel moet worden gelegd. Het is zelfs mogelijk om 3 snelladers aan elkaar de koppelen, wat de laadtijd van 0-95% tot 1,3 uur reduceert. 

Heerlijke zit, stuurt als de beste, 135 kilo rijklaar, 106 Nm koppel, goede vering en dito remmen

geen subsidiepot, dus de prijs is de prijs, laadtijd is wel een dingetje - zeker omdat je graag nóg een blokje om wilt gaan

Technische gegevens