Dubbeltest: BMW F 900 R en F 900 XR

Bij BMW wordt al sinds jaar en dag geconstrueerd volgens het modulaire principe: dat betekent dat veel motorfietsen zijn gebouwd rond een gemeenschappelijk frame en motorblok. Dat is ook het geval bij de nieuwe F900 R en F900XR. Toch zijn het ondanks het gedeelde DNA heel verschillende karakters: eerder een twee-eiige tweeling dan een eeneiige dus. De een is een sportieve toermachine, de ander een agressieve naked bike. Al schiet de term “naked” enigszins te kort als je het over de nieuwe BMW F900 R hebt. Almeria is altijd leuk rond deze tijd van het jaar. Komen we graagHij mag dan geen windscherm hebben, maar kaal is hij allerminst. Zelf noemen ze het een roadster. Een motorfiets om lekker mee door de stad of over buitenwegen te rijden, waar windbescherming geen belangrijke rol speelt. 

F900R

Uiterlijk valt de F900R op door zijn gedrongen uiterlijk, met de korte, slanke kont en de breed uitgebouwde voorkant, met fraaie radiator-covers die tot halverwege de vorkpoten uitlopen. De tank zelf is van kunststof en bestaat uit twee helften die in het midden aan elkaar zijn gesmolten. De tank heeft een inhoud van slechts 13 l, wat met een verbruik van 4,2 liter per 100 km toch tot een actieradius van ruim 300 km moet leiden. Dat verbruik zou met het op euro vijf afgestelde tweecilinderblok haalbaar moeten zijn, terwijl ook de energiezuinige LED-verlichting hieraan bijdraagt. Die LED-koplampunit heeft een bijzonder felle streep als dagrijverlichting, daarboven een dimlicht, er onder – althans wanneer je “Headlight Pro” als optie hebt gekozen - Helemaal als dit soort fietsen op je staan te wachteneen groot licht dat wordt geflankeerd door de “passieve” bochtverlichting, lampjes die aangaan wanneer de motor een hellingshoek van meer dan 7° bereikt. 

F900XR

D F900 XR ziet er groter en robuuster uit. Dat komt voornamelijk door de aan weerszijden van de tank geplaatste radiatorcovers cq. windgeleiders en door de bredere tank, die op dezelfde manier is gemaakt, maar wel een inhoud van 15,5 l heeft. Dat is gedaan omdat deze motor meer is bedoeld voor langere reizen. De extra inhoud geeft je een range tot 370 km en dat is behoorlijk riant. De tank loopt over in een fraaie tophalf, waarboven een ruit prijkt, die met de hand ook tijdens het rijden gemakkelijk in een hoge stand kan worden gezet. Daaronder heeft de XR een dubbele koplamp, met elk een streepvormige LED-dagrijverlichting, groot-en dimlicht en - wederom bij de optie “Headlight Pro”, passieve bochtverlichting. Met passief wordt bedoeld dat de koplamp niet echt draait, maar dat het statische lampjes zijn, die de berm in schijnen wanneer de motor op hellingshoek ligt. Bij de XR worden de lampjes bij een hellingshoek van 10° geactiveerd. De X er is daarnaast voorzien van handkappen, wat hem een lichte allroad-look geeft. Als allroad is hij echter zeker niet bedoeld, hij is meer bedoeld voor sportieve rijders die een wat comfortabelere zitpositie willen dan op een buikschuiver. 

Tekst: Peter Aansorgh
Foto’s: Daniel Kraus Photoworks

Stelten

Zodra ik plaats neem op de F900R valt direct op hoe compact en vertrouwd de machine aanvoelt. Door de bescheiden zithoogte van 815 mm en de slanke bouw kun je gemakkelijk met je voeten bij de grond, ook als je niet bent gezegend met de stelten van Usain Bolt. Heb je die wel, dan kun je kiezen voor een hoger of nog hoger zadel. Zit je verticale uitdaging meer in de minimummaten, dan zijn er ook nog lagere zadels en verlagingskits voor de vering verkrijgbaar. Voor mij niet nodig, ik zit goed. De tank sluit mooi aan op mijn knieën, je voeten zitten niet extreem hoog, het stuur is vrij laag en dusdanig geplaatst, dat je ietwat voorover zit in een licht sportieve zithouding. Vanuit het zadel heb je uitzicht op een prachtig 6,5 inch kleuren TFT-dashboard, Middenklasse? Deze BMW's zijn rijker behangen dan een rapper bij de MTV-awardsdat zijn informatie helder en duidelijk geeft met lettertypes die ook mensen met een wat verder gevorderde jeugd kunnen lezen zonder een leesbril op te zetten. Via de multi-controller op de linker stuurhelft kun je uit dit dashboard een enorme hoeveelheid informatie tevoorschijn toveren, van de bandenspanning tot aan de hellingshoek die je hebt gehaald. Als je dit dashboard met je telefoon pairt, kun je zelfs navigeren, bellen en muziek beluisteren via dit dashboard, mits je tenminste een headset in je helm hebt. Over bellen gesproken, deze BMW is voorzien van het optionele Emergency Call systeem, dat eigenhandig de nooddiensten kan waarschuwen wanneer je een ongeval hebt meegemaakt. Het geeft dan ook de coördinaten van je motorfiets weer. Je kunt dit systeem ook handmatig activeren en in je eigen taal met de hulpdiensten praten, als je daartoe in staat bent.

Verdraaid

Aan opties geen gebrek op deze demo, dat mag duidelijk zijn, hij is rijker behangen dan een rapper bij de MTV-awards. Zo is deze machine ook voorzien van “Keyless Ride”, wat wil zeggen dat het contact, de tankdop en het alarmsysteem worden bediend via een sleutelhanger, die je in je binnenzak kunt houden. Er is dus ook alleen een druk op de knop voor nodig om het dashboard tot leven te laten komen en de startknop onder spanning te zetten. Druk je die in, dan komt de twin tot leven met een prachtige roffel, die in niets meer lijkt op het natte-scheten geluid van de parallel-twins van weleer. Dat komt onder meer omdat deze tweecilinder lijnmotor - een doorontwikkeling van de 850cc machine die in 2018 in de F850 GS werd geïntroduceerd - een krukas heeft waarvan de kruktappen 90° zijn verdraaid. Dat geeft een ontstekingsinterval van 270°-450° geven, net als bij een V-twin. Trillingen worden hierbij opgevangen door twee tegengesteld draaiende balansassen, een voor en een achter de krukas, terwijl pompverliezen Je kunt het zo gek niet bedenken of het zit erop. Je moet er wel dieper voor in de buidel tasten, dat dan weer wel. Maar dan heb je ook watworden voorkomen door een dry-sump smeersysteem. Door de boring met 2 mm te vergroten tot 86 mm werd de cilinderinhoud van 853 cc naar 895 cc gebracht. De cilinderkoppen werden aangepast. De kleppen worden bediend via sleeptuimelaars, omdat die zuiver werken en weinig wrijving een opleveren. Ook kwamen er nieuwe, gesmede zuigers die de vorige gegoten exemplaren vervangen. De compressie van werd verhoogd naar 13,1 : 1. Verder kreeg het blok - ook vanwege de euro vijf emissienormen - een grotere, onder het blok geplaatste katalysator, die in een roestvrijstalen demper is ondergebracht. 

Lekker wegtrekken

Een lekker geluid dus, wat ook gepaard gaat met een lekker motorkarakter. De F900R trekt lekker weg vanuit stilstand, geholpen door een goed doseerbare koppeling, die niet te veel handkracht vraagt. De zesversnellingsbak schakelt op zich goed, al moet ik even wennen aan het optionele Shift Assistent Pro. Dat is een in twee richtingenwerkende quickshifter, die bij het terugschakelen zelf tussengas geeft voor een naadloze terugschakelactie. Ik vergeet vaak dat hij erop zit, en dan wil het nog wel eens wat schokkerig reageren. Gebruik je de quicshifter wel zoals bedoeld, dan merk je dat het op- en terugschakelen bij lage toerentallen een beetje stroef verloopt. Bij hoge toerentallen gaat het allemaal perfect en merk je ook dat deze BMW meer dan genoeg power heeft. Hij trekt vanaf 2500 tpm lekker fel door waarbij daar laaggeplaatste uitlaatdemper een prachtige, en bepaald niet stille roffel uitstoot, die zeker bijdraagt aan de sensatie van de acceleratie, die behoorlijk fel is. De motor wordt gestaag sterker tot zo’n 5000 tpm en draait graag door naar de 8.000 tpm waarna de trekkracht ietwat begint af te bouwen. In de praktijk betekent dat dat de motor van onderuit lekker uit haarspeldbochten wegtrekt en dat je in de bergen
Alles wat op de dikke fietsen zit, vind je bij deze twee F 900's terug. LED verlichting rondom, 6.5" kleuren TFT

ESA vering en shift assist pro is optioneel, de stuurdemper is standaard

De bekende knoppen van de zware jongens, nu dus ook bij de 'middenklasse' BMW eigenlijk alle doorlopende bochten wel in de derde versnelling kunt doen, in de tweede als je echt snel ervandoor wilt. Op de snelweg merk je dat de motor er ook boven de 100 km/h nog lekker vandoor gaat, je zit je in een mum van tijd op 140,150 km/h. Daarbij valt op dat je eigenlijk niet eens zoveel last van de rijwind hebt, ondanks het ontbreken van een windscherm. De diepe zit en het opstaande dashboard houden toch al aardig wat wind tegen, daarnaast zorgt de sportieve zithouding dat je genoeg tegen de wind in hangt om het zonder al te sterke armspieren vol te houden.

Modi

Power genoeg dus, zeker in de standaardversie. BMW biedt ook een speciale versie die voor 95 pk is gehomologeerd, zodat deze te leveren is als A2-motorfiets met 48 pk. De motor waarvan deze is afgeleid mag immers niet meer dan het dubbele vermogen hebben. De standaardversie is echter sterker, die biedt een maximum vermogen van 105 pk bij 8500 tpm en een maximum koppel van 92 Nm. Het gaat echter niet alleen om de top, maar vooral ook om het koppelverloop, dat in zijn geheel hoger ligt dan bij de vorige twin. Om het afremmende koppel, dat door het vacuüm in het inlaat spruitstuk ontstaat,
De XR heeft qua design veel overeenkomsten met de S 1000 XR. Zadel is 45 mm hoger dan de F 900 R

Handkappen, uiteraard. Keyless ride is ook zo'n dingetje dat tot nu voorbehouden was aan premium modellen. Maar ja, de F 900 mag wel als de premium onder de middenklasse motoren worden gezien

Zit natuurlijk wel een prijskaartje aan, maar dan heb je ook wat zullen we maar zeggen tegen te gaan, heeft het motorblok niet alleen een anti-hop-koppeling, maar ook een elektronische rem-moment-regeling, die de gaskleppen ietsje opent wanneer de elektronica merkt dat het achterwiel toch iets doorslipt bij het afremmen op de motor. Het vacuüm valt dan weg, waardoor de motorrem-werking wegvalt en het achterwiel blijft draaien. Dat werkt goed, zeker in de rijmodus “road”. Daarin is de gasreactie redelijk direct, maar soepel genoeg om in bochten netjes het punt te kunnen vinden waarop de motor weer wil trekken, zonder dat hij schokkerig oppakt of meteen als een idioot op de motor remt als ik ietsje gas minder. In de stand “Dynamic” vind ik de gasreactie te abrupt, dat vind ik niet prettig. Die modes hebben ze trouwens niet allemaal. Standaard zijn beide motoren voorzien van twee rijmodi, “regen” en “straat”. Daarnaast hebben ze beide ABS en tractiecontrole. Tegen meerprijs zijn de motoren te bestellen met Riding Modes Pro, met dynamische tractiecontrole DTC, ABS-pro, Dynamic Break Control (DBC) een afstelbare motorremwerking (MSR) en twee extra rijmodi, te weten Dynamic en Dynamic Pro. Daarbij worden de tractiecontrole en ABS-bocht afhankelijk, terwijl alle hulpsystemen in de Dynamic Pro-modus vrij programmeerbaar zijn.

Terugstelmoment

Op de snelweg is het duidelijk dat deze BMW ook op hoge snelheid lekker stabiel aanvoelt. Van baan veranderen gaat eenvoudig, snelle snelwegbochten zijn een feest. Bochten in de bergen iets minder, zo merk ik als we de heuvels intrekken. Hij valt wel gemakkelijk een bocht in, maar eenmaal op hellingshoek, moet je flink tegen de binnenste stuurhelft blijven drukken om hem op koers te houden. Hij heeft de neiging om wijd te lopen. Dat is echter vrij gemakkelijk te verhelpen,
Modulair bouwen ten voeten uit: spot de 10 verschillen

En nou niet met kuip en dat soort zaken aankomen, dat zou het te gemakkelijk maken. Los van design en vering, probeer dan nog eens de 10 verschillen te spotten. Oh, zit daar het verschil? door de veervoorspanning van de achterschokdemper te verhogen. Daardoor komt de voorvork wat steiler te staan en dat verkleint de naloop, waardoor het “terugstelmoment” dat het wiel terug wil duwen achter zijn scharnierpunt kleiner wordt. Dat werkt, na deze ingreep stuurt de F900R een stuk prettiger en blijk je er behoorlijk mee te kunnen “vegen”, waarbij de ietwat stugge vering - met de demping in stand Dynamic - zorgt dat je goed voelt hoe het wegcontact van de Bridgestone S21-banden is.   

ESA

Petje af dus voor het rijwielgedeelte, dat bestaat uit een stalen brugframe, waarin het motorblok als dragend gedeelte is bevestigd. Aan de voorzijde wordt het geheel afgeveerd via een Upside-downvoorvork, die geen instelmogelijkheden heeft. Aan de achterzijde zorgt een monoschokdemper dat de tweezijdige aluminium swingarm het wiel aan de grond houdt. Deze schokdemper is voorzien van instelmogelijkheden voor de veervoorspanning en de uitgaande demping. Bij de exemplaren waarmee wij luxebeesten onderweg zijn, is de achtervering voorzien van de elektronische veerafstelling “Dynamic ESA”. Die biedt dezelfde mogelijkheden, maar dan in te stellen via een schakelaar aan het stuur, terwijl de vering de demping ook automatisch op de omstandigheden afstemt. Dagje onderweg en je hebt echt de mooiste wegen tot je beschikking. Het leven is zo slecht nog nietHet systeem biedt twee standaardinstellingen voor de demping – road en dynamic – terwijl de veervoorspanning met een druk op de knop kan worden aangepast van solo naar solo met bagage of rijden met passagier. In principe zijn de systemen van beide motorfietsen gelijk, alleen zijn de veerwegen en daarmee ook de inwendige afstemming een van de veerelementen verschillend: de XR heeft langere veerwegen, 170 mm in plaats van 135 mm voor en 172 mm in plaats van 142 mm achter. Verschillen vind je ook in de kroonplaten: de R heeft een offset van 23 mm, de XR van 31 mm, wat met de langere veerwegen en de gelijke balhoofdhoek van 29,5° resulteert in een langere wielbasis van 1521 mm ten opzichte van 1518 mm voor de R en een naloop van 105 mm, waar de R 114 mm tussen het virtuele scharnierpunt Nu alleen nog vliegmaatschappijen zo gek zien te krijgen dat een motor als handbagage mee mag...en het werkelijke raakpunt van de band met het asfalt heeft.

klapruitje

Hoe groot kleine verschillen kunnen zijn, merk ik als ik overstap op de F900XR. De zit is iets hoger, maar ik kan nog altijd goed met de voeten bij de grond. En anders waren daar alle aanpassingsmogelijkheden om de hoogte aan je binnenbeenlengte aan te passen. Je merkt echter duidelijk dat je op de XR comfortabeler zit. Het stuur staat 30 mm hoger en 85 mm verder naar je toe, terwijl de voetsteunen 45 mm lager en 45 mm verder naar voren staan, waardoor je meer ontspannen zit. Dat de tank wat breder is, dat is geen punt. En natuurlijk geniet je van de voordelen van het windscherm. Dat blijkt vooral op de snelweg prettig, aangezien de temperatuur daar nog rond de 11° zit. Heerlijk om de ruit dan in de hoge stand te hebben. Van mij mocht hij nog wel wat hoger. Nadeel is dan weer dat het er niet stiller van wordt. Het turbulentieniveau valt mee, maar je merkt het verschil met de R, waar je met je hoofd in de onverstoorde Volgende keer toch maar eens voorstellen of we er niet mee naar huis kunnen rijdenrijwind zit. Desalniettemin: doe mij die ruit maar. Ik merk wel dat je een beetje moet uitkijken als je de ruit tijdens het rijden in de lage stand zet: de wijsvinger van mijn handschoen komt tussen het mechaniek en dan zit mijn linkerhand vast. Het lukt echter snel om hem weer om te klappen en het opnieuw te doen.

Stuurmotor

Het frame en het motorblok zijn gelijk, maar als ik op de snelweg het gas flink opentrek, merk ik nog meer effecten van de langere veerwegen: het rijwielgedeelte van de F900XR een beetje flexibel aan wanneer de snelheid richting de 200 km/h gaat. Het blijft allemaal stabiel, ook omdat de XR - net als de R trouwens - is uitgerust met een stuurdemper. Die maakt manoeuvreren op de parkeerplaats een beetje zwaar, maar zorg tijdens het rijden wel voor een lekkere stabiliteit. Bij keren op kleine bergwegen, wat we bij de fotosessies tientallen malen moeten doen, merk je er niets van. De F900X er laat zich heel gemakkelijk andersom zetten en ontpopt zich in de Zuid-Spaanse bergen als een heerlijke stuurmotor, ook als het asfalt wat slechter is. Met de XR dan liever dan met de R, maar ook hier zouden geen nee tegen zeggen. Als 't weer overal net zo aangenaam is als nuDe grotere veerwegen zorgen ervoor dat oneffenheden soepel worden opgeslokt. In de dempingsstand “Road” is hij daarbij uiterst comfortabel zolang je rustig rijdt, ga je wat dynamischer rijden dan deint de motor wat, hetgeen weer verdwenen is wanneer je de demping-stand “Dynamic” selecteert. Dan blijft de motor ook bij een sportieve rijstijl lekker strak en stabiel aanvoelen. En dan merk je nog meer voordelen: de iets andere geometrie zorgt er ook voor dat deze motor lekker gemakkelijk en neutraal stuurt. De F900XR is misschien geen gooi-en-smijt-motorfiets, maar hij laat zich wel gemakkelijk in een bocht vleien en volgt neutraal de gekozen koers. Je kunt hem gemakkelijk op de apex mikken en hij blijft mooi de gekozen lijn volgen in doorlopende bochten. De motor blijft ook goed stabiel wanneer je de indrukwekkende remkracht van de radiale vierzuigerremtangen aanspreekt. Deze remmen grijpen direct fel aan en leveren enorm veel power als je doorknijpt, waarbij de doseerbaarheid gewoon perfect is. Leuk detail is dat het “dynamic brake light” in twee felheidsniveaus oplicht om achterliggers te waarschuwen of er hard of zacht geremd wordt.

Conclusie

Een ziel, twee gedachtes en daarmee heel uiteenlopende prijzen. De BMW F900R en de F900X er mogen dan een groot deel van hun technische hart delen, het zijn heel verschillende motoren. De een is een flitsende naked bike voor de stad en secundaire wegen, de andere is een echte sportieve reismotor met vele allround-mogelijkheden. Verschillen zijn er ook in de prijs: de F900 er kost in standaarduitvoering € 9.772, de F900XR is met € 13.452 wel een flinke stap duurder. Let wel, we praten hier over de standaarduitvoering: bij BMW kun je vele pakketten en accessoires op je motor bestellen. Daarmee loopt de prijs vlot op: met het active- comfort-, touring en dynamic pakket alsmede een bandenspanningscontrolesysteem, emergency call en keyles optie kost de roadster € 12.776.-. De XR kost met dezelfde opties €16.610 euro.

F 900 R

Soepele, felle krachtbron, stabiele vering, goede zit, goede remmen, TFT display

Onderstuur in standaardafstelling, windbescherming, stugge quickshifter bij lage toeren

F 900 XR

Soepele, felle krachtbron, absorberende vering, zeer comfortabele zit, goede remmen, goede windbescherming, TFT display

Flexibel gevoel op hoge snelheid, stugge quickshifter bij lage toeren

Technische gegevens