Test: Yamaha NIKEN

Nou valt over smaak eindeloos lang te twisten, maar als het enige commentaar zou zijn ‘wat een gedrocht’ of iets in die strekking, is dat redelijk kansloos. Natuurlijk is de ene motorfiets mooier dan de ander, maar dat zegt over het product zelf nog helemaal niks. Tweede in de ranglijst is uiteraard commentaar op de drie wielen in de context van invaliden, kleuters, bejaarden of automobilisten. Oh jongens, wat heb je het dán mis. 

Pas daarna komen de vragen van enige interesse, over de werking van het systeem, de voordelen van deze ingewikkelde oplossing en de meer aardse zaken. Dat is mooi. Maar al het bovenstaande is kort samen te vatten met één antwoord: ga er eens op rijden. Veel, heel veel vragen worden eenvoudig beantwoord zodra je er op rijdt. Zoals die wheelie. Já, het kan dus, maar niet meer of minder makkelijk dan met menig andere motor. En nee, het is geen veredelde scooter, já, je kunt er nog net zo goed mee omvallen als je stilstaat en néé, het is in de verste verte niet te vergelijken met een MT-09. Dus ook het prijsverschil, gewicht of andere zaken die je zou willen aanhalen: ze tellen niet. De NIKEN is zodanig anders, dat het eigenlijk alleen maar toeval is dat beide motoren hetzelfde motorblok delen. En dat komt dan ook alleen maar doordat het blok zo veelzijdig is.

Tekst: Vincent Burger
Fotografie: Yamaha

Omdat het kan

Nou, wat is nu dan het idee? Waarom in hemelsnaam zou je zoiets maken? Nou ja, om door te ontwikkelen natuurlijk. Om dingen te proberen. Om je een keus te geven. Om verder te gaan dan we zijn. Omdat het kán. Neem een GTS, neem een NR, neem een Tesi, neem een K1600, neem zelfs een DN-01 of Vultus. Geen van allen zijn ze echt succesvol geworden, maar je kunt niet ontkennen dat de personen Waar je nog het meest aan moet wennen, is hoe het er uit ziet... vanaf de zijlijnachter de projecten mensen met ballen waren. En stuk voor stuk zijn ze technisch raak. Meer raak dan je lief is misschien zelfs, want stuk voor stuk zijn ze (oké, misschien de Vultus niet) direct doorgestoten naar legendarische status. En vergeleken met veel van deze voorbeelden is de NIKEN nog niet eens zó gek. Of onbetaalbaar, want dat kwam er vaak ook nog eens bij. Natuurlijk, hij is stevig aan de prijs, maar onbetaalbaar is ’t nog lang niet. Ver voordat de telecomproviders met de term wegliepen was het een prima argument om ergens mee door te zetten: niet omdat het moet, maar omdat het kán.

Maar wat kan er dan precies? Volgens Yamaha zijn ze begonnen met de basis van motorrijden: bochten. Het gaat ons allemaal om de bocht en wat we daar mee aan kunnen. Nou is het van oorsprong zo, dat een bocht een ‘noodzakelijk kwaad’ is. Er wordt veel aandacht aan besteed, maar het liefst rijdt een motor nog steeds rechtdoor en wordt de bocht zo kort mogelijk gehouden. Uitgerekend in de race wordt er ook altijd van recht stuk naar recht stuk gereden; de kunst van een goede bocht is om ‘m zo kort mogelijk te maken en het rechte stuk zo lang mogelijk, zo kom je zo snel mogelijk een circuit rond. De waarheid van zo’n statement laten we nu even achterwege, daar is makkelijk een boek over vol te schrijven. Voor nu was het idee van Yamaha om dat nu eens om te draaien: de motor die zich het best voelt in de bocht, met het rechte stuk als noodzakelijk kwaad. En als dat bekend voor komt: dat willen wij motorrijders allemaal. Bochten zijn het belangrijkst, rechte stukken nemen we op de koop toe. Sta je dan, met je goede bedoelingen, in mei, op een gletsjerEnfin, volgende stap was dus een motor te maken die de koning van de bocht was en uiteindelijk is dat volgens Yamaha de NIKEN. 

Dan komt ook de link met skiën om de hoek kijken. Als je je nu afvraagt ‘waar komt dat ineens vandaan?’ vreest niet, het duurt maar even. Maar goed, in de promotiefilms was duidelijk een skiër te zien, daarna de NIKEN, met een verbindende factor. Nou, dat is dus zo: in de skiwereld is er een boel veranderd sinds de carveski’s zijn uitgevonden. Dat was ooit bedoeld om het meer mensen makkelijker en leuker te maken vooral bochten te nemen. En uiteindelijk werkte het zo goed dat ook sporters het overnamen, waardoor we nu zo’n beetje alleen maar carveski’s tegenkomen op de piste. Nou, zo’n zelfde idee had Yamaha voor de NIKEN: het toegankelijker maken van ‘bochten maken’ door toepassing
Speciaal voor ons had Yamaha ook een motor zonder plastic neergezet, om te laten zien wat er

onder schuilgaat. Een boel dus. de poten staan op 20 graden, zijn 41 en 43 mm dik en worden door

enkele parallellogrammen perfect eh.. parallel gehouden. Het draaipunt van het stuur is naar achter verplaatst, omdat de bestuurder ook verder naar achter zit voor de optimale balans van de techniek, door de haalbare hellingshoek te vergroten, de haalbare snelheid te verhogen, de controle, het gevoel, de kick en de fun allemaal naar een hoger plan te tillen. Klinkt een beetje als spaghetti, maar vooruit, dat was het idee. Genoeg daar weer over.

Het idee is dus simpel: Méér bochten. En hoe krijg je meer bochten-of meer waar voor je bocht? Je gaat naar Oostenrijk. Maar om de motor meer into bochten te krijgen, met meer vertrouwen, verdubbel je gewoon de hele voorkant. Twee wielen hebben dubbel grip, toch? En daarmee kun je weer harder pushen, langer door, sneller rijden en ook nog eens onder meer omstandigheden, want kom je toevallig eens iets tegen als een witte streep, putdeksel, boomwortel, grind, nattigheid of desnoods een bergmarmot, dan heeft daar meestal maar één wiel een probleem mee. Prima geregeld.

Maar je kunt toch ook gewoon een sportmotor nemen met een beetje plakkende raceband? Natuurlijk wel. Maar daar kun je weer niet zo superlang mee toeren. Of slechts binnen een heel smal werkgebied, dan moet het droog zijn, je banden op temperatuur komen en zo nog een paar dingen. Kan wel, maar is niet heel praktisch. Als je dan bedenkt dat de NIKEN niet eens op toerbanden, maar de nieuwe Bridgestone A41 - jawel, Adventurebanden - staat, kun je begrijpen dat dat heel erg lang goed moet gaan. Onder heel uiteenlopende omstandigheden. De truc is om anders te kijken. Of natuurlijk gewoon vanuit het  zadel te kijken...Oh en natuurlijk willen wij na de testrit ook weten wat er zou gebeuren als je hier toch wat sportievere banden onder zou zetten, maar voor nu hebben we geen moment een beperking gevoeld. 

En die maximale hellingshoek dan? Die 45 graden die eigenlijk helemaal niet zo indrukwekkend lijkt? Tja... dat had Yamaha misschien iets minder fanatiek kunnen melden. Ze zijn namelijk zo slim geweest om eerst de grondspeling op te laten houden, op ongeveer 43 graden, als je voetsteunen de grond raken. Dat is op zich redelijk krap en stel dat je slijtboutjes verdwenen zijn, dan heb je geen marge meer... maar tot die tijd loopt de grondspeling heel natuurlijk ten einde en heb je er geen omkijken naar. Kom je uiteindelijk wél verder, dan houdt het natuurlijk wel op en kun je niet krapper. ...maar uiteindelijk zie je toch wel dat er een aardige hellingshoek gemaakt kan wordenMaar in de praktijk –op de openbare weg-  moet je daar goed je best voor doen. Het is een toermachine, geen circuitmotor. Grote verschil met de MP3 is wel dat het tot die 45 graden precies werkt als een normale motor. Het hele systeem werkt precies als voorgeschreven, van rechtop tot volledig op één oor. 

Oh ja, die MP3. Vergeet ‘m. Dat is een scooter, dit met heel grote afstand niet. Je zit er op als op een motor, je moet zes keer schakelen – maar krijgt wel een quickshifter – en het rijdt ook vele malen beter. Dat wisten we al van de Tricity, die ook makkelijk rondjes rijdt om een MP3. Of met één wiel over de stoep of wat je ook maar wil. Maar eerst een zijsprongetje.

Boel gedoe, maar het werkt. En hoe

Even technisch doen hoor. Je wilt het toch weten. Die hele voorkant is namelijk niet te missen en daar gaat het uiteindelijk om. Om dat voor elkaar te krijgen zal je een paar parallelbalken moeten hebben, die zorgen dat de vorkpoten links en rechts hetzelfde doen als je kantelt. Maar je moet ook kunnen sturen, dus daar is nog een extra inrichting voor nodig. Die dubbele poot is natuurlijk omdat je met één poot het wiel niet kunt sturen, bij de Tricity zitten deze poten aan de binnenkant, bij de NIKEN aan de buitenzijde. Gewoon krassen! Werkt wel het lekkerst als je gewoon blijft zitten... maar we sluiten niks uit. Volgende keer gaan we knee downDat ziet er forser uit, maar geeft ook meer ruimte aan de binnenkant, waardoor het allemaal ook nog steeds past als je echt flink aan het sturen gaat. Goed. Dan heb je waarschijnlijk ook ergens de naam Ackermann horen vallen; dat is de stuurinrichting. Deze meneer heeft namelijk ooit bedacht dat als je alles soepel wilt laten rollen, zonder wringen of extra wrijving door zijwaartse krachten, het buitenste wiel een andere hoek zal moeten maken dan het binnenste wiel. Logisch als je er over nadenkt, iets minder eenvoudig als je er een oplossing voor wilt verzinnen. Maar goed, elke auto heeft dat, elk voertuig met dubbele gestuurde wielen heeft dat, de NIKEN heeft dat dus ook. Daardoor wordt de extra wrijving geëlimineerd en kunnen beide wielen vrij rollen. En grip bieden. De stuurinrichting zorgt er dan weer voor dat je met het stuur de boel ook daadwerkelijk draaien kunt. En dat is dan weer een volgende ding: het stuur zit dus niet aan het balhoofd –want dat heeft ‘ie niet als zodanig’ maar aan een apart draaipunt. Dit maakte het voor Yamaha dan wel weer mogelijk om heel simpel de bestuurder een stuk naar achter te verkassen, om de gewichtsverdeling weer netjes terug te krijgen naar 50/50 voor/achter. Daardoor reageert de NIKEN dus uiteindelijk toch heel neutraal en vooral herkenbaar. Supercool voor aan de bar, maar voor onderweg is het genoeg om te weten dat het werkt. Overigens zijn de vorkpoten ook verschillend: de achterste is twee mm dikker dan de voorste en heeft het binnenwerk van een normale vorkpoot, de voorste is bijna alleen maar voor geleiding, maar helpt toch een minimaal beetje mee. Grote voordeel Het gekke is; op dit ding valt die kentekenplaat ophanging niet eens echt ophiervan is dat het geheel, de motorfiets dus, veel mooier afgeveerd wordt dan enig andere tweewieler. 

Anyway. Het is een boel gedoe, maar het wérkt. Zo goed dat je met je ogen dicht het verschil niet eens zou merken. Het is een boel gedoe geweest om alles in verhouding te krijgen, inclusief de spoorbreedte, die dus smaller is dan een MP3. Dat is ook meteen de reden dat de NIKEN geen blokkering heeft, als je dit op slot zou zetten staat ‘ie niet stevig genoeg. En dus ook niet als auto kan worden geregistreerd, daarvoor is ‘ie ook te smal.  Datzelfde gereken heeft ook gezorgd voor de 15 inch voorwielen: dat is het optimale compromis tussen stabiliteit en stuurvermogen. Reken maar uit: twee draaiende voorwielen, dat is twee keer de gyroscopische krachten die er bij komen kijken. Zou je de wielen even groot houden als normaal, krijg je ‘m dus gewoon de bocht niet om. Maar omdat de stuurinrichting ook net even anders werkt, zou nóg kleiner ook niet goed zijn, dan wapper je alle kanten op. Dus hebben we nu 15 inch. 

En dan nog wat anders: als we mogen kiezen tussen een alp mét een Niken of helemaal geen alp, is het ineens heel erg makkelijk

Natuurlijk moet je wennen. Wel twee hele meters. Bij opstappen moet je even de afmetingen op je in laten werken, maar dat gaat snel. Als je eenmaal rijdt, kijk je toch voor je uit en niet naar beneden. De forse neus is niet echt heel anders dan een andere toermotor met kuip, dus dat valt echt prima mee. Maar het helpt wel in het idee dat je ook echt met een toermotor aan het rijden bent en niet met een naked, daarvoor is ie fors genoeg. Voor je gevoel heeft Yamaha het ruitje echt superlaag gemaakt, maar het zijn eigenlijk stiekem gewoon de ‘schouders’ die hoger zitten.
Zo'n neusje kerken je wel. Boze blik means business. Dashboard is nog gewoon LCD, maar wel heel

goed afleesbaar. Sommige details doen nog wel aan de MT denken, maar bijna alles is nieuw

Het blok heeft wat meer roterende massa gekregen om mooier en soepeler te lopen

Forse spatborden aan de voorkant, toch kun je beter je laarzen even checken op waterdichtheid

Relax, je kijkt er overheen... zadel is goed genoeg voor een vakantie. Nu over die koffers....De spiegels zitten wel lager dan je gewend bent, maar ook dat is ook in no time geen punt meer. En voor het totaalaanzicht zitten ze ook wel oké. Dat je wat verder naar achteren zit, is ook wel te zien maar net zomin een punt. Zodra je de motor van de zijstandaard tilt, weet je hoeveel gewicht je ongeveer moet verwerken en eenmaal voorzichtig van de parking af gereden, heb je het moeilijkste deel al gehad. Zelfs met vluchtheuvels, stoepranden of bermen hebben we geen enkel issue gehad, zo ben je gewend aan de plaats van de voorwielen. Alleen ziet het er in de spiegel echt heel raar uit…dat heeft de NIKEN dan weer wel gemeen met de MP3. Door dat uiterlijk lijkt het ook alsof de hellingshoek op de foto’s tegenvalt, terwijl dat vanuit het zadel duidelijk niet zo is. 

Dus, voel je het nou wel of niet? Nou… beide. En dat is ook meteen het mooie. Een gewenningsperiode kun je het niet eens noemen, met je ogen dicht zou je het verschil niet eens voelen en je stuurt net zo natuurlijk als elke andere motor. Maar tegelijkertijd krijg je zo’n onwijs vast gevoel van de voorzijde, zo’n onverzettelijkheid, dat je er veel meer mee durft. Let op, ik zeg niet ‘kunt’, ik zeg ‘durft’. En daardoor kun je het dus uiteindelijk ook…  zelden heb ik een motor gereden waarbij ik zo overtuigd hard een snelle bocht instuurde en dan liefst ook nog de stepjes liet schuren. Maar dat is nog niet eens z’n allersterkste punt, dat komt pas als het wegdek minder strak wordt. Op het moment dat wel van het asfalt van de Grossclockner het laatste stukje kasseien opdraaien, valt alles op z’n plaats. Zo’n comfort, maar tegelijk zo’n steady gevoel, maakt het net af. Opgepast, coming through!Je rijdt op het bovenste stukje van de wereld, met daarbij horende kou en dus genoemde keien en je draait de laatste hairpins door alsof je net aan de Stelvio begonnen bent met een supermoto. Wat het linker wiel niet redt, vangt het rechter wiel op. En dus worden ook putdeksels, overstekende stroompjes smeltwater of door vracht- en landbouwverkeer op de weg gereden moddersporen uiteindelijk totaal geen issue meer. Je zou zelfs je binnenste wiel door de berm kunnen jagen en dus volledig op het buitenste vertrouwen, er gebeurt nauwelijks iets. Ja natuurlijk vóel je het wel, je krijgt nog altijd feedback, maar veel invloed op je rijlijn heeft het niet. Wil je echt verschil merken, dan komt dat waarschijnlijk eerder uit de achterkant. Door het toegenomen vertrouwen in de voorzijde, durf je ook meer en eerder gas te geven. Ook onder hellingshoek in een krappe bocht. Dan zal het achterwiel uiteindelijk toch eens een stapje opzij zetten. Heb je de tractie controle aan staan, dan is er niks aan de hand.
Zet je het uit, dan hoeft het nog steeds niet erg te zijn, maar komt het weer ouderwets op je rechterpols aan. Maar daar is ook marge, je zult niet zomaar meteen driften als Casey Stoner (al kan het natuurlijk wel).

Natuurlijk was ik blij dat we de bui niet op onze kop kregen toen we de smalle weg richting lunch in reden. Deze weg was speciaal in de route gevoegd om te laten merken hoe het met slecht wegdek zou gaan, maar ook met een NIKEN word je nat en ellendig als het hoost en dat is gewoon niet prettig. En de weg was op zich al ruig genoeg om het punt duidelijk te maken. Zo hebben we dus ook meegemaakt wat er gebeurt als twee wielen tegelijkertijd een obstakel raken zoals een afwateringsgeul of wildrooster. Of als de grip toch ten einde loopt op bijvoorbeeld grind. De conclusie is: op een tweewieler had je het niet anders gedaan en waarschijnlijk eerder opgegeven. Je gaat geen kneedown oefenen op los grind, het is dan ook logisch dat dat ook met een NIKEN nie ken.

De Niken in z'n habitat, met ideaal weer: Nat...

Wat dan weer wél echt scheelt is het dubbele contactvlak van de banden. Je zult niet zomaar harder remmen met de NIKEN, je hebt dezelfde remmen en evenveel schijven als een gewone motor, maar als het op grip aankomt scheelt het natuurlijk wél. Op vage ondergrond heeft een NIKEN dus meer bite dan een tweewieler en zelfs áls het ABS er bij komt, wordt dat per wiel afzonderlijk toegepast. Het andere wiel remt dus gewoon door… en dat is echt winst. 

En krijg je van die twee voorwielen dan geen natte voeten? Jawel, natuurlijk wel. Maar als het regent word je nat. Als je natte voeten krijgt, heb je waterdichte laarzen nodig. Daar verandert verder weinig aan. 

Conclusie

Dus. Is de NIKEN het nieuwe ding dat de motorwereld op z’n grondvesten zal laten schudden? Nee. Zo’n revolutie is het niet. Maar dat was ook niet de bedoeling. Wat dan wel? Grenzen opzoeken en aftasten, nieuwe dingen proberen, innovatie. De NIKEN is het resultaat van tien jaar ontwikkeling, in de zoektocht naar een motorfiets met een ongekend gevoel aan de voorkant. Krassen dus! Kijk nu nog eens naar de foto's van de supermotoschool...En dat het resultaat uiteindelijk een motorfiets is die eigenlijk exact hetzelfde aanvoelt als een gewone tweewieler is juist zo bizar. Waar doe je het dan nog voor? Hopelijk hebben we dat hierboven een beetje uitgelegd. De grens verleggen, niet alleen technisch, maar uiteindelijk ook de grens van grip, van vertrouwen en dus van wat je zelf er mee doet. Door twee wielen verder naar buiten te zetten dan dat ene in het midden, gaat het juist meer en meer tussen je oren zitten.  En mocht dat nog steeds klinken als iets totaal onbegrijpelijks, dan zit er niks anders op dan –wanneer ze uiteindelijk productierijp zijn- een proefrit te maken. Maar doe dat dan liefst wel op een uitdagend stuk weg. 

Verwacht niet dat je volgend jaar veel NIKENs tegen zult komen. Een verkooptopper zal het niet worden, maar dat is ook nooit de bedoeling geweest. Moet je ‘m mooi vinden? Nee, niemand zegt dat. Maar om het daarom af te schieten is weer het andere uiterste. En zo werkt de wereld niet. Als dat zo was, hadden we nu nog steeds in berenvel rondgelopen. Als je niks probeert, sta je stil. En diegenen die wél kiezen voor een NIKEN, hebben een bijzonder en uniek apparaat. En je hebt altijd een praatje, want niemand zal zo’n ding onopgemerkt laten. Of het je ding is of niet, het ding lokt reacties uit en hoé. En dat vinden motorrijders leuk. Nog een kleine tip: mocht je er ooit eentje tegenkomen, denk ‘m dan niet zomaar even achteloos zoek te kunnen rijden. Ze zijn redelijk hardnekkig in je spiegel…

Natuurlijk reageren, stabiel als geen ander, supervering voor

Blok heeft het merkbaar flink zwaarder (had krachtiger gemogen), je moet het wel echt wíllen

Technische gegevens