Test: Brough Superior SS100

Tekst: Alan Cathcart
Fotografie: Kyochi Nakamura

Entente Cordiale

Brough Superior, opgericht in 1919, was de fabrikant van ’s werelds snelste, meest gewilde en meest exclusieve motoren in het tijdperk voor de tweede wereldoorlog. Slechts 3.000 werden er gemaakt voordat het bedrijf in 1940 met de oorlog op komst de productie staakte. Als houder van het wereldsnelheidsrecord op land voor het grootste deel van haar 21-jarig bestaan bouwde Brough Superior al snel een geweldige reputatie op onder leiding van haar oprichter George Brough, die was gebaseerd op ongeëvenaarde performance, oogverblindende looks, succes in competitie en slimme marketing.

Aan het eind van de oorlog startte Brough de productie niet meer op, maar dat gaat binnenkort veranderen onder de leiding van huidig eigenaar Mark Upham, een in Oostenrijk gevestigde Brit (zie interview) die in 2008 de rechten van het merk kocht en sindsdien fonkelnieuwe voorbeelden van het iconische 20’er en 30’er jaren SS100 model heeft gebouwd. De SS100 was in veel opzichten de allereerste échte Superbike, in die roemruchte tijd de keuze van connaisseurs van snelheid. Connaisseurs als T.E. Lawrence (‘of Arabia’), die maar liefst zeven Brough’s in successie bezat voordat hij triest genoeg op een Brough verongelukte. Upham wilde vintage SS100 recreaties gaan produceren, tot in het kleinste detail authentiek– maar die wel met het gemak van een elektrische startmotor kunnen worden besteld.

Een 21e eeuw versie van de Brits-Franse Entente Cordiale heeft ertoe geresulteerd dat het Brough Superior merk daadwerkelijk uit haar as herrijst. Mark Upham besloot Brough Superior opnieuw in de markt te zetten met een moderne range van high-performance, kwalitatief hoogwaardig en onvermijdelijk hoog geprijsde modellen vanaf 50.000 euro plus belasting. Waarbij gebruik wordt gemaakt van geavanceerde technologie, top of the range materialen en een radicaal ontwerp. Om dat te realiseren ging hij een samenwerking aan met de iconische Franse ontwerper Thierry Henriette, eigenaar van Boxer Design in Toulouse, en creëerde de compleet nieuwe SS100 die haar debuut maakte tijdens de 2013 EICMA in Milaan ter viering van de 90e verjaardag van het model. De SS100 wordt aangedreven door een speciaal ontwikkelde vloeistofgekoelde 88° V-Twin, die is ontwikkeld door Akira Engineering in Bayonne. Inderdaad, de bouwers van de ZX-10R machine waarmee Sykes in 2013 wereldkampioen werd en Jonathan Rea dit jaar het kampioenschap domineerde. De productie van de compleet nieuwe SS100 gaat binnenkort beginnen, met de eerste tien met de hand gebouwde fietsen gepland voor levering nog voor het eind van dit jaar.

Die eerste serie zal met door Akira geproduceerde motorblokken worden uitgerust, daarna zal die productie naar een van Henriette’s twee ultramoderne Boxer Design fabrieken in Toulouse worden verplaatst, de nieuwe thuisbasis van Brough Superior met Brits accent in vorm van Linda uit Nottingham, die de gasten verwelkomt of de telefoon opneemt. Daar zullen door een toegewijd team van 15 medewerkers de motoren geheel in eigen huis worden gebouwd, met 125 stuks gepland voor 2016 en 250 stuks voor 2017, het beoogde plafond van productie van wat altijd een prestige merk zal zijn. Tien jaar geleden bouwde Henriette in dezelfde fabriek al een serie van 36 klantenfietsen van de Boxer VB1 Superbike, totdat de voorraad Voxan V-Twin motorblokken die als krachtbron werden gebruikt opdroogde. Ervaring met het op de markt zetten van motorfietsen heeft hij dus. Zowel Henriette als Upham hebben echter verzekerd dat Brough Superior datzelfde lot niet zal ondergaan, door het motorblok nu in eigen huis te gaan produceren.

Hightech in retro-saus

Waar de retro styling van de door Boxer ontworpen SS100 duidelijk een vooroorlogse sfeer uitademt, zijn onderhuids verschillende hightech engineering oplossingen en componenten toegepast. Oplossingen als het als dragend deel van het chassis opnemen van de vloeistofgekoelde 997 cc V-Twin met 94 x 71,8 mm, met een klein titanium frame voor de voorvering dat aan de cilinderkop is geschroefd. Het achtkleps motorblok met 11:1 compressieverhouding levert volgens Boxer een topvermogen van 127 pk bij 7.800 toeren en een heftig koppel van 120 Nm bij 6.400 toeren per minuut. Voor klanten die rijdbaarheid belangrijker dan vermogen vinden zal een versie met minder vermogen leverbaar zijn, terwijl voor klanten voor wie er nooit vermogen genoeg is een versie met turbo-aandrijving in de pijplijn zit. Alle Brough Superior motoren zullen op maat worden gemaakt, zo weet Mark Upham te vertellen – een direct gevolg van die forse verkoopprijs van € 50.000. “Brough Superior is een prestige merk, en net als George Brough deed toen hij het bedrijf oprichtte, zullen ook wij elke motor specifiek naar de wensen van de klant maken, net als een maatpak. Onze klanten hebben het recht alleen het allerbeste te mogen verwachten, en dat is wat wij ze zullen leveren.”

Van de vele avant-garde onderdelen van de rank-ogende nieuwe Brough Superior is het meest in het oog springend de voorvering, die een retro-look met een ultra modern ontwerp combineert. De vork is gebaseerd op het draagarm systeem dat de Franse engineer Claude Fior bedacht voor zijn Marlboro gesponsorde Fior 500cc Grand Prix racers eind jaren ’80, wat later door BMW zou worden overgenomen in de Duolever voorvork, daar Fior voor zijn idee geen patent had aangevraagd. Fior heeft voor Boxer Design al verschillende straatfietsen met deze voorvork gebouwd en een geëvolueerde versie wordt nu in de SS100 gebruikt. De retro-gestylde ultra lichte Fior voorvork omvat gietaluminium vorkpoten met titanium triangel linksysteem, terwijl aan de achterkant een gelegeerde swingarm met progressief linksysteem rechtstreeks in het carter scharniert, m
Binnen drie maanden van eerste schets en CAD tekeningen naar een werkend prototype is best knap
 
et Öhlins monoshocks voor en achter. De remmen zijn eveneens top of the range: twee dubbele 230 mm Beringer zwevende schijven van aluminium-ceramiek composiet met vierzuiger radiaal gemonteerde remklauwen en gesinterde remblokken om de 186 kg droog wegende SS100 met 50/50 gewichtsverdeling tot stilstand te krijgen.

Als degene die op het lumineuze idee kwam Upham en Henriette met elkaar in contact te brengen, was mijn beloning om als allereerste persoon buiten de fabriek met de nieuwe SS100 te mogen rijden. Hoogzomer was een tweedaags bezoek aan de Brough Superior fabriek in Toulouse gepland, dat – om mezelf en de fiets meteen een Brits gevoel te geven – door regenbuien werd gekenmerkt. Gelukkig was het aan de voet van de Pyreneeën ten zuiden van Toulouse afwisselend droog genoeg om me een goed beeld te kunnen vormen van waar het bij de SS100 om draait en wat de fortuinlijke toekomstige eigenaren – onder de 300 plus mensen die zich al hebben aangemeld – kunnen verwachten wanneer de fiets wordt uitgeleverd.

Thierry Henriette (links) bracht het idee van Mark Upham tot realiteit

Visuele aanwezigheid

Zonder twijfel heeft de SS100 een serieuze visuele aanwezigheid – dit is een stijlvolle fiets die kwaliteit en exclusiviteit uitademt. Ze oogt lang, maar is ook erg rank – ranker zelfs dan de 1937 Matchless-aangedreven Brough Superior SS100 waarvan ik lang geleden de gelukkige eigenaar was, voordat er astronomische bedragen werden neergelegd. Hierdoor heeft de Brits-Franse fiets een behoorlijk ruime zitpositie, h

De Fior voorwielophanging heeft een retro-look. De dubbele dubbelschijf heeft het gyroscopisch effect aanzienlijk verkleind

Vanuit het zadel oogt het heerlijk klassiek, maar voor de startknop moet wel een betere oplossing worden bedacht
  
De 88° V-Twin is net als een Panigale dragend deel van de constructie. De voorwielophanging is aan de kop geschroefd, de achterbrug scharniert in het carter. Uit de uitlaten klinkt een bescheiden geprutteloewel met 830 mm hoogte het prachtig mooie zadel met suède lederen inserts een tikkie té hoog is – zo hoog dat het voor iemand die kleiner is dan mijn 1.80 m het best intimiderend kan zijn. Het met het oog op traditie gekozen 18” formaat van de wielen helpt hier niet bij. Henriette wil het zadel voor productie met 25 mm verlagen, en gezien het feit dat de voetsteunen relatief laag zijn geplaatst zal dit niet leiden tot een verkrampte zit. Het vlakke, iets naar achteren gebogen stuur is perfect gevormd om je te laten kiezen hoe je de Brough rijden wilt: ofwel rechtop zittend zonder overmatig gewicht op je armen of schouders voor een ontspannen rit, ofwel plat op de tank in de zoektocht naar snelheid. De dikke rubberen handvatten voelen fors aan en dragen bij aan het gevoel van de fiets, die talloze fraaie details heeft als de stijlvol ogende cilinders voor rem en koppeling.

Druk op de startknop – wat met handschoenen niet meevalt omdat de klein uitgevallen knop te diep in de houder is verzonken om goed in te kunnen drukken – en ben klaar voor een verrassing. De Boxer ontworpen motor staat met een cilinderhoek van 88° niet ver af van een 90° twin als elke Ducati, en de boring x slag van 94 x 71,8 mm is nagenoeg identiek aan het 94 x 71,5 mm formaat van een 1000DS Desmodue motor. De Brough Superior klinkt echter alles behalve een Ducati, met een absoluut hogere, minder sonore ritmische beat uit de twee ranke einddempers met elk een eigen katalysator, waarmee de fiets aan Euro 3 voldoet. Het klinkt erg stil, maar tegelijkertijd sportief en dankzij de gedempte klanken is de kleppentrein verrassend goed te horen als een geslaagde imitatie van een pushrod motor als mijn eigen klassieke SS100. Ja, echt…

De nieuwe SS100 mag een sterke visuele overeenkomst hebben met haar oude klassieke voorganger, compleet met een moderne interpretatie van alle stijlvolle accenten als de benzinetank, remmen, voorvork enzovoort, maar in haar huidige verschijning is ze niet van het Superbike niveau dat boven het maaiveld uitsteekt als de oorspronkelijke Brough Superior deed. Daarmee is niet gezegd dat dát in de toekomst niet kan zijn – zeker niet als er een turbo in komt – maar met 127 pk bij 7.800 toeren is het meer een Supersport 600 dan Superbike voor wat betreft acceleratie en puur vermogen. Daarbij staat het SBK reglement een cilinderinhoud van 1.200 cc voor tweecilinders toe. Het Akira-ontworpen motorblok kan daar later eventueel tot worden vergroot, maar dat ligt niet in de nabije toekomst. Zie het nu als een neoklassieke streetfighter, met een optie om in de toekomst Superbike stijl performance te leveren.

Gentlemen's sneltrein

Wat hier nu voor me staat is een soort van langbenige, traag-klinkende gentlemen’s sneltrein, een tweewieler equivalent van een Aston Martin DB9 of Bentley Continental, compleet met hetzelfde hoge niveau van afwerking, met eerder adequaat dan exceptioneel vermogen en het gevoel van exclusiviteit. Onderin is niet bijster veel koppel aanwezig, waardoor de versnellingen goed moeten worden gebruikt om de V-Twin op toeren te houden. Dat is echter ook deels de fun van het rijden met de nieuwe Brough – en het is inderdaad en erg aangename rit. De gasklep wordt door een ouderwetse kabel bediend en dus is er geen keuze uit rijmodi zoals bij ride-by-wire techniek. De eenvoudige mapping van de Synerject ECU is in deze fase van ontwikkeling echter uitstekend te noemen, met een perfecte soepele initiële gasrespons en een lineaire vermogensafgifte als de motor in toeren klimt. Dus wanneer je diep een bocht in remt zoals de Fior voorvork toestaat, wordt je op het moment dat je het gas opendraait om de bocht uit te accelereren niet verrast door een te agressieve respons, maar door een zachte, haast stroperige respons. Dit komt deels doordat de gasklep nogal traag is – je hebt twee handen nodig voor volle acceleratie, maar volgens Thierry zal dat op probleem op de productieversie met een sportiever snelgas zijn opgelost.

Ondanks dat het nieuwe Brough 88° V-Twin motorblok niet super potent is, is er nog altijd genoeg vermogen en vooral koppel voor een opwindende rit, hoewel voor een écht bevredigende acceleratie je de Twin met behulp van de licht schakelende versnellingsbak boven de 5.000 toeren houden moet. De bak is werkelijk een genot, totdat het moment dat je bij stilstand zoekt. Stilstaand is die onvindbaar en ook rijdend valt het niet mee. Henriette is hiervan op de hoogte, maar volgens hem zit het ook deels in de maagdelijkheid van het blok in het chassis, en 
Aan de vorm van de tank is veel aandacht besteed. Het zadel ziet er prachtig uit maar is met 830 mm een tikkie té hoog

127 pk is voor een hedendaagse Superbike niet bijster veel, maar ooit een retro-klassieker met zoveel vermogen gezien?


Waar je ook kijkt, Henriette heeft écht oog voor detail gehad zal het eenmaal ingereden wel beter moeten zijn. De koppeling is erg licht te bedienen, waardoor de Brough in het langzame stadse verkeer gemakkelijk te rijden is, mede ook dankzij de kleine draaicirkel die ‘m wendbaar en praktisch heeft gemaakt.

De manier waarop de Brough met snelheid omgaat is waar de fiets pas goed tot haar recht komt. Een blik op de bewegingen van de triangel constructie die continue op en neer gaat terwijl de speciale Öhlins shock de oneffenheden aan het absorberen is, is een constante reminder dat je met iets bijzonders onderweg bent.  Ondanks de relatief lange wielbasis van 1.530 mm is de nieuwe Brough gemakkelijk van richting te veranderen, zonder overmatige inspanningen te moeten doen. De fiets heeft geen last van onderstuur als het gas deels of volledig open is, net als dat ze niet reageert en je rechtdoor de heg in stuurt als je de snelheid verkeerd hebt ingeschat en in de bocht bijremmen moet. Dankzij de relatief conventionele geometrie met balhoofdhoek van 23,4° en 94 mm naloop (verkregen door een offset van 38 mm) geeft de SS100 veel vertrouwen. Met 186 kg drooggewicht en een 50/50% gewichtsverdeling in deze pre-productie fase is de fiets niet bepaald zwaar te noemen en ligt goed aan de weg, waarbij de Öhlins vering goed werk verricht om de oneffenheden op de bochtige Franse wegen vlak te strijken. Alles voelt goed gecontroleerd en de kwaliteit van de rit is behoorlijk goed voor een sport fiets, wat ongetwijfeld deels voor rekening van de Fior voorvork waarmee Thierry Henriette al langer dan wie dan ook mee werkt, sinds Claude Fior in 2001 onfortuinlijk in een vliegtuigcrash het leven liet.

De voordelen van de Fior voorvork merk je al snel, niet alleen vanwege de comfortabele rit, maar vooral door de manier waarop het al snel een tweede natuur wordt om diep de bocht in te remmen, zonder bang te hoeven zijn dat de vork op slot gaat. De triangelconstructie vertelt je dat de vering ondertussen nog steeds alle oneffenheden aan het absorberen is, maar omdat de shock z’n werk zo goed doet voel je dat niet. Nu is het nadeel van een Fior voorvork dat het geheel erg stug is, maar dat heeft Henriette proberen op te lossen door de vork toch ietwat te laten duiken – voor zover het mogelijk is – om een soortgelijk gevoel als een conventionele voorvork te geven, waardoor je ook voelt dat ‘ie aan het vertragen is als je vol de rem inknijpt. De vertraging is dankzij de Beringer remmen subliem, met een direct maar niet excessieve respons en is totaal niet venijnig, ondanks de ogenschijnlijke overkill van vier remschijven voor. Ze zijn gemakkelijk samen te stellen, maar erg effectief. Ik ben een sterk gelover, want de gereduceerde massa heeft zeker bijgedragen aan het aangename sturen van de nieuwe Brough – scherp ondanks de lange wielbasis – dankzij het gereduceerde gyroscopische effect van de kleinere schijven.

Conclusie

Voor een fiets die aan het begin van haar ontwikkeling staat is er geen twijfel mogelijk – de nieuwe Brough Superior is goed geboren. Natuurlijk, er zijn nog de gebruikelijke plooien recht te strijken voordat de motoren aan klanten kunnen worden uitgeleverd, zoals de moeilijk te vinden neutraalstand, de vreemde startknop of de manier waarop de twee uitlaten je rechtervoet zullen verbranden – een schild is bittere noodzaak, hoe lelijk dat ook mag zijn. Thierry Henriette en zijn Boxer Design team hebben echter in een recordtijd een motor ontwikkeld wiens aanzienlijke visuele aanwezigheid is geëvenaard door haar capaciteiten en de lol die je krijgt als je erop rijdt. Ze kunnen erg trots zijn op het werk Brough Superior een nieuw leven in te blazen, dankzij een ultra-effectieve Entente Cordiale die tot een van de meest individuele en aangename hedendaagse motorfietsen heeft geresulteerd die je voor geld kunt kopen.

Technische gegevens