Test: Kawasaki ZZR1400 Performance Sport

Tekst: Ed Smits
Fotografie: Howard van Rooijen

Vergane glorie

Als ik met de ZZR1400 vanaf de M25, de rondweg van London die door de Britten zelf gekscherend de grootste parkeerplaats ter wereld wordt genoemd de weg richting Brooklands indraai vraag ik me af waar in hemelsnaam dit uniek stukje Britse geschiedenis zich bevindt. Op Google Earth leek het alsof de oude kombaan zich vlak naast de snelweg bevond en het eigenlijk niet te missen zou moeten zijn, maar vooralsnog zie i 
Goede ademhaling is een pre als je topvermogen wilt. De achterkant oogt nog steeds bijzonder fraai

Mooi groen/zwart is niet lelijk
 
De belangrijkste features van de Performance Sport, een Akrapovic uitlaatsysteem dat voor een lekkere sound verantwoordelijk is en een Öhlins achtershockk alleen maar normale bewoning en bedrijvigheid. Dan duikt ineens de bewegwijzering voor het Brooklands Museum op en rijdt ik langs de voormalige landingsstrip, die tegenwoordig door Mercedes Benz als testbaan wordt gebruikt. Ik bevind me in het hart van wat ooit het epicentrum van Britse motorsport is geweest, maar niets dat nog herinnert aan die roemruchte beginperiode van auto- en motorsport. Door de natuur weer teruggepakt, gesloopt voor oprukkende woningbouw en industrie of ingericht als parkeerterrein.

Terwijl de geschiedenis van de Britse motorsport – en misschien wel die van mondiale motorsport, hier in Brooklands meer dan een eeuw geleden begon. In 1906 kwam de Britse patriot Hugh Fortescue Locke King op het idee een afgesloten circuit te gaan bouwen. King had een jaar eerder de Coppia Florio races nabij het Italiaanse Brescia bezocht en was verbaast over de Britse afwezigheid. In Engeland gold destijds een maximum snelheid van 20 mijl per uur, waardoor het volgens connaisseurs voor fabrikanten onmogelijk was auto’s en motoren op vermogen en snelheid te ontwikkelen en testen. Dát moest veranderen, en zo werd in negen maanden tijd ’s werelds eerste afgesloten circuit Brooklands door 1.500 arbeiders voor het recordbedrag van £ 150.000 -wat King bijna failliet maakte- gebouwd.

Hebben wij weer, thuis het mooiste weer en hier van de ene in de andere overstroming rollen. Maar ja, met een Kawa naar Engeland is natuurlijk ook de goden verzoeken

Het ruim 130 hectare grote gebied groeide uit tot het episch centrum van de Britse auto- motor- en luchtvaartindustrie, waar Britse helden uitgroeiden tot ware auto- en motorsport iconen en waar eind jaren ’30 de vliegtuigen werden gebouwd die de slag om Engeland zouden winnen en betrokken waren bij de bevrijding van Europese vasteland. De uit betonplaten opgebouwde baan was 2 ¾ mijl lang, maar liefst 100 voet breed en had twee kHaast niet voor te stellen dat een eeuw geleden op deze plek snelheidsrecords werden gezetombochten en een rechterknik, waarbij de krappe kombocht een hoogte van negen meter had. Brooklands was het circuit waar onder het toeziend oog van bijna 300.000 toeschouwers wereldrecords werden gezet en waar Britse auto’s en motoren tot de limiet werden getest.

Dertig jaar lang was Brooklands toonaangevend in de Britse motorsport, tot de tweede wereldoorlog uitbrak en er een einde aan motorsport kwam. Een deel van het circuit werd voor tijdelijke hangars gebruikt, een deel raakte beschadigd als gevolg van Duitse luchtaanvallen en een deel werd gesloopt om ruimte te maken voor een toegangsweg naar een fabriek. Hoewel nog 65 procent van het circuit intact is gebleven is het speuren naar de restanten van de baan, waarvan een groot deel van de nabije bewoners geeneens nog het bestaan weet.

Terwijl ik op zoek ga naar de restanten van het ooit roemruchte circuit bedenk ik me dat het verhaal van de ZZR1400 eigenlijk best veel overeenkomsten heeft. Toen Kawasaki in 1991 de ZZR1100 lanceerde sloeg de motor in als een bom en gaf de fiets een nieuwe impuls aan de pk-wedloop. Met een opgegeven vermogen van 150 pk en snelheidsmeter die met gemak door de 300 km/u grens heen ging was de ZZR1100 een kernraket op wielen en grondlegger van het Big Engine Sportsbike concept. Bijna dertig jaar lang stonden de letters ZZR synoniem voor een ongeëvenaarde kernexplosie, tot er een nieuwe generatie 1000cc Supersport ontstond en er een einde aan het gouden tijdperk van de ZZR kwam.

Recordmachine, recordlokatie,  snelheidslimiet. Typisch

Plan B

Hoewel de ZZR1400 nog steeds veel respect afdwingt, alleen al vanwege z’n forse uiterlijk, gevoelsmatig lange wielbasis (die met 1.480 mm eigenlijk nog geeneens zó lang is) en duidelijk voelbare gewicht van 268 kg rijklaar, ben ik vooral onder de indruk van z’n veelzijdigheid. Tijdens de route naar Brooklands, die voornamelijk over snelwegen is afgelegd, heeft de ZZR zich ontpopt als een kilometervreter eWe hadden ook naar de Ring kunnen gaan ja. En dan iets met 'groen' kunnen doen. Maar dat doen we toch liever met een ander type motorerste klas die ondanks het indrukwekkende vermogen van tweehonderd pk me geen enkel moment dwingt voor beter comfort harder te rijden dan ik eigenlijk wil. Rustig tokkelen op de smalle weg richting Brugge binnendoor gaat met hetzelfde gemak als knallen bij 200+ km/u. Sterker, in zesde versnelling laat de motor zich moeiteloos tot een snelheid van 50 km/u afknijpen, waarna bij het opendraaien van het gas het indrukwekkende koppel al snel van zich laat horen en de motor mooi lineair zijn vermogen opbouwt. Wat een verschil met het eerste 2006 model, die net als een supersport pas boven de 6.000 toeren, het moment dat in zesde versnelling de 200 km/u werd aangetikt, écht krachtig werd.

Naarmate de kilometers onder de wielen van de ZZR doorrollen raken we steeds meer bevriend met de fiets. De lange wielbasis en vooral het behoorlijke gewicht van 268 kilo rijklaar laten zich niet verbloemen, maar eenmaal daaraan gewend is het best goed vertoeven op de mastodont. Het zadel geeft aan het eind van de dag nog steeds geen reden tot klagen, de afstand naar de clipons zit precies tussen sportief en ontspannen in, enkel de ruimte van het zadel tot de voetsteunen had wat mij betreft net iets groter mogen zijn. Dat de ZZR op de snelweg zijn mannetje staat zal niemand echt verbazen en het alternatieve plan dat oorspronkelijk op tafel lag, met de ZZR in tijdsbestek van enkele dagen een rondje Baltische Staten en Scandinavië te doen zou ongetwijfeld met de Kawa prima te doen zijn geweest, maar de situatie in het Oosten besloot ons wijselijk voor plan B te gaan.

Ondanks dat de ZZR1400 met z’n cilinderinhoud van 1.441 cc over een topvermogen van 200 pk bij 10.000 toeren – wat volgens Kawasaki met RAM-Air zelfs tot 210 pk wordt vergroot – en een massief koppel van 162,5 Nm (alsof die halve Newtonmeter er nog toe doet) bij 7.500 toeren per minuut beschikt, weet de fiets verbluffend economisch met het vloeibare goud Euro 95 om te gaan. Wat we ook doen, telkens weer toont het d 
Volgens onze Facebookvrienden had de Kawa stoomboot daar makkelijk doorheen gegaan, maar we besloten toch maar om te rijden

Zeg als je dan toch naar Engeland gaat, zet 'm dan bij Eurotunnel neer. Da's mooi voor de beeldspraak, je weet wel: "Hij gaat als een..."isplay een gemiddeld verbruik dat varieert van 1:15,9 tot 1:16,0. Hetgeen bij het tanken volgens de rekenmachine-App  ook precies die waarde blijkt te zijn. Menig motor die daar wat van kan leren.

Volgens Kawasaki is met het vergroten van de cilinderinhoud van 1.352cc naar 1.441cc (wat in 2012 is gerealiseerd door de slag met 4mm te vergroten) veel aandacht aan het motormanagement besteed, en dat heeft overduidelijk zijn vruchten afgeworpen. De Groenen hebben met recht hun naam eer aangedaan door ondanks de toegenomen cilinderinhoud het verbruik met  8% te verminderen. Een percentage dat volgens de cijfers van de praktijk zelfs veel groter is.

Dankzij het gunstige verbruik en z'n forse benzinetank van 22 liter, die overigens deels onder het zadel doorloopt, moet in theorie de afstand Utrecht Eurotunnel Calais met één tank te overbruggen zijn, en dat is iets wat we op voorhand zeker niet hadden verwacht. De wetenschap dat we bij dit soort uitdagingen al vaker in het zicht van de benzinepomp zijn gestrand doet ons wijselijk besluiten om voor een extra pitstop te gaan. Tweehonderdachtenzestig kilo is best zwaar om in je leren pak naar de pomp te duwen, al loopt 'ie nog zo goed.

Goed voor het milieu, toch?

Jullie vinden het vast niet erg dat ik het iets rustiger aan doe nu?

Dat de ZZR1400 geen zuipschuit meer is heeft de motor vooral ook zijn gewijzigde vermogenskarakteristiek te danken. Waar je met de eerste 1400 toch echt boven de 6.000 toeren moest bivakkeren om de explosieve kracht te ervaren is een veel lager toerental nu al genoeg. Het feit dat de ZZR al vanaf 2.000 toeren behoorlijk sterk aanvoelt komt volledig voor rekening van de vermogensafgifte van de dikke vierinlijn: volgens Kawasaki is bij 2.000 toeren al dik 95 Nm koppel beschikbaar en dát voel je. J 
Het scherm oogt mooi, maar we werden knettergek van de windbuldering in de helm. De spiegeling in het display is minder storend dan je zou vermoeden

Optimaal afgestemd gebruik van kleur en design, je zou er haast vanzelf zo'n groene 'M'in gaan zien
 
De sensoren van de ABS worden ook voor de tractiecontrole gebruikt. De remmen hadden trouwens best wat krachtiger mogen zijn.
uist dat uitgesmeerde vermogen maakt dat de ZZR enorm schakellui en relaxt te rijden is en ook dat is het brandstofverbruik ten goede gekomen. Hoewel erg indrukwekkend komt het vermogen er zo vriendelijk in, dat de tweestanden rijmodus eigenlijk totaal overbodig is. Ter illustratie: ondanks het hevige noodweer dat we tijdens onze trip voor onze kiezen kregen kwam het geen enkel moment bij ons op om van H (vol vermogen) naar L (75% van vol vermogen met mildere gasrespons) over te stappen. Slechts één keer deden we dat op een droge Belgische snelweg, om het verschil tussen H en L te voelen, maar buiten dat stond ‘ie continue op H.

De goed te controleren vermogensafgifte heeft niet alleen de rijmodi in feite overbodig gemaakt, hetzelfde kan van de tractiecontrole worden gezegd. Zelfs met het KTRC (Kawasaki Traction Control) in stand 3, de stand waarbij het snelst wordt ingegrepen, zal je onder droge omstandigheden goed je best moeten doen om de tractiecontrole in te laten grijpen. Enkel op de momenten dat onder volle acceleratie het voorwiel contact met moeder aarde verloor – wat ondanks z’n wielbasis van 1.480 mm en circa 140 kilo gewicht op het voorwiel verbluffend gemakkelijk gaat – greep de tractiecontrole in, maar daarbuiten kwam het haast nooit voor. Zelfs in de regen kwam het bijna niet voor dat de tractiecontrole het vermogen kortstondig moest temperen, enkel de momenten dat het wegdek meer op een visvijver leek bewees de tractiecontrole zijn nut.

Het is dat dat stomme kanaal er tussen zit, anders zouden ze ons hier best vaker zien. Wegen top, pubfood top, bier top. Opmerkelijk trouwens hoe goed de kinderen hier Engels spreken

Nu is het uitgesmeerde vermogen daar niet helemaal alleen verantwoordelijk voor: de ZZR1400 heeft een behoorlijk lange slag voor wat het gashandvat betreft, waardoor het haast ondoenlijk is om in één ruk het gas vol tegen de stuit te draaien. Bovendien, als je dat al probeert dan zeker niet lager dan versnelling drie of vier, uit eigen levensbehoud. In eerste en tweede versnelling vol op het gas gaat de ZZR1400 er als een Tsjernobyl-explosie vDat kennen  we nou wel, een ZZR in de regen. Mogen we nu een andere eigenschap testen alsjeblieft?andoor en zit je nog voor je maag weer op de goede plek zit op tempo 'rijbewijs-kwijt'. Nu is dat ‘rijbewijs kwijt’ in hogere versnellingen zowieso het geval (in derde versnelling knalt de ZZR1400 al vet over de 200 km/u), maar vol op het gas bij snelheden vanaf pak ‘m beet 120 km/u voelt wel stukken veiliger aan, ondanks dat het qua snelheid dan nóg harder gaat.

Naast dat het vermogen bij volle acceleratie wel héél erg indrukwekkend is, is dat niet de enige reden dat je over het algemeen veel behoudender met het gashandvat om zult gaan. Bijna tweehonderdzeventig kilo rijklaar verander je niet zomaar van koers, waardoor vliegensvlug inspelen op situaties in het verkeer onder dat soort omstandigheden een haast onmogelijke opgave wordt. Niet dat je met de ZZR niet zou kunnen knallen, verre van dat, maar je zult wel van te voren je plan moeten hebben opgemaakt. Daarnaast presteerden de remmen bij onze ZZR ondermaats, ze gaven niet het vertrouwen dat bij ‘vandikhout’ tempo het slagschip te allen tijde tijdig tot stilstand zou kunnen worden gebracht. En de gouden regel is nog altijd dat de afstand waarbinnen je denkt veilig stil te zullen staan bepalend is voor het tempo dat je erop na zult slaan. Bovendien: zolang je de ZZR op koppel in plaats van topvermogen rijdt zal je verbaasd zijn hoe lekker er met de fiets te sturen valt. Zelfs het keren op de weg ten tijde van de fotoshoot bleek veel gemakkelijker dan verwacht, waarbij extra ruimte naast de weg geeneens strikt noodzakelijk bleek te zijn om in een vloeiende beweging om te draaien. De vering is in dit tempo ook prima op z’n taak berust, zeker de achterkant die bij deze Performance Sport uitvoering van een Öhlins TTX monoshock is voorzien. Voor wie écht denkt te gaan knallen zal de voorvork de beperkende factor zijn, maar daarbuiten is de vering een goed compromis tussen sportief en comfort.

Het is groen met zwart en laat zelfs Ed er klein uitzien. Rara, wat is het?

Conclusie

Meer dan dertig jaar geleden sloeg de eerste ZZR1100 in als een bom, gaf een nieuwe dimensie aan de Big Engine Bike en zette daarmee een belangrijke stempel op de geschiedenis van de motorfiets, net als honderd jaar geleden het Britse Brooklands circuit dat had gedaan. Beiden waren pioniers op hun gebied, maar aan beide hoogtijdagen kwam helaas een eind.

Echter, net als de 65% van Brooklands die voor het nageslacht bewaard is gebleven door de natuur is teruggenomen en tegenwoordig door de lokale bevolking als wandelgebied wordt gebruikt, is er ook een tweede leven voor deze ZZR. Een tweede leven waar zijn topvermogen van tweehonderd pk niet meer centraal staat, maar juist het koppel van onderuit en z'n mooi uitgesmeerde vermogensopbouw, waardoor er meer dan ooit ontspannen met de fiets als groottoerist kan worden gestuurd. Al heet 'ie dan ook Performance Sport.

• uitgesmeerd vermogen, koppel onderin, oogt massiever en lomper dan ‘ie rijdt, verbruik
• windruis, remmen, goedkoop is anders, Brits weer

Technische gegevens