Test: Yamaha FJR1300 A

Tekst: Thilo Kozik
Fotografie: Yamaha

95.000 tevreden klanten

Het heeft lang geduurd voordat Yamaha haar vlaggenschip op tourgebied, de FJR1300, van een facelift heeft voorzien. Sinds de lancering van het model in 2001 kreeg de fiets alleen zeven jaar geleden een lichte update, en daar bleef het bij. De FJR1300 was tijdens zijn lancering nog redelijk uniek en kreeg daarmee een flinke groep toegewijde schare fans die het FJR-zeilschip door de jaren heen trouw bleven - wat in elf jaar tijd resulteerde in 95.000 tevreden klanten - maar dat nam niet weg dat de voorvader van dynamisch toeren inmiddels door de concurrentie was ingehaald. Wat niet in de laatste plaats te merken was aan de teruglopende verkoopcijfers, waardoor de verantwoordelijken bij Yamaha zich gedwongen zagen tot actie over te gaan. Bij de langverwachte vernieuwing voor het komende modeljaar werd door de ontwikkelaars niet het roer compleet omgedraaid, maar werd juist veel aandacht besteed aan nuttige zaken als elektronische features, praktische details evenals een opgefrist uiterlijk.

Voor wat betreft de afmetingen zijn aan de motor en het rijwielgedeelte geen aanpassingen gedaan, basis van de FJR1300 is dus nog steeds de vloeistofgekoelde viercilinder lijnmotor met 1.298 cc cilinderinhoud met cardanaandrijving dat in een aluminium deltabox frame met vette 48 mm telescoop voorvork en monoshock achterveer is gemonteerd. Zelfs de styling heeft de karakteristieke scherpte van de FJR behouden. De statige aanpassingen beperkten zich aan de voorkant tot LED dagverlichting aan de onderzijde van de koplamprand, een nieuw windscherm en licht gemodificeerde zijpanelen van de kuip, die het design verder moeten onderstrepen. Wie verder doorkijkt ontdekt ook de nieuwe tellerpartij en omvangrijke bedieningselementen, die voor de elektronische innovatie noodzakelijk waren. Dankzij de nieuwe elektronische ride-by-wire gasklepbediening beschikt de FJR nu over cruise control, twee instelbare rij-modussen (Sport en Touring) en een nieuwe tractie controle die met het nu sneller werkende ABS verweven is.

Ondanks alle vernieuwingen ontvangt de FJR zijn berijder nog steeds met z’n bekende 805 of 825 mm zithoogte, met een iets sportieve buiging van de knie en duidelijke afstand tot het stuur. Smachtend als altijd gromt de viercilinder als een vriendelijke Gentlemen-reus onder het zadel, waarbij de inwendige vernieuwingen onopvallend hun werk doen. Zo lopen de zuigers niet langer in cilinderbussen, maar zijn de cilinders door middel van een speciaal spannings-proces van een harde laag voorzien wat volgens Yamaha de warmteafvoer ten goede is gekomen.  
Oogt best druk op de linker stuurhelft, maar de knoppenwinkel werkt verbluffend eenvoudig. Kan menigeen nog wat van leren

Waarom dit soort dingen altijd in Spanje wordt georganiseerd? Wat denk je zelf
 
Handig opbergvak in de kuip, dat groot genoeg is voor het noodzakelijke. Het klokkenspel oogt erg overzichtelijkOok het in- en uitlaattraject werd onderhanden genomen om de luchtstroom van het in- en uitlaatkanaal te verbeteren, waardoor de vier-in-lijn nu 2 kW (2,7 pk) meer vermogen heeft. Belangrijker is echter het nieuwe YCC-T (Yamaha Chip Controlled Trottle) systeem, ofwel ride-by-wire, dat op de FJR is toegepast. De tourbuffel heeft vanaf stilstand een soeverein rijgevoel; zacht, moeiteloos en soepel gaat de fiets er vanaf 2.000 toeren al heerlijk aan trekken. De motor spreekt daarbij lekker direct, lichtvoetig en vertrouwd aan.

Op dit vlak hoeft de FJR de concurrentie nog niet te vrezen. De overduidelijke gaswisselingen, die in het verleden de cardan tot een ongewilde reactie dwongen, behoren dankzij de elektronische gasklepbediening tot de verleden tijd. Zachtaardig en goed controleerbaar zet de koppelreus de rijbevelen om en dankzij de goed geslaagde vermogens-karakteristiek laat de motor zich zonder probleem in hoogste versnelling door kleine rollen. Laatste versnelling betekent bij deze FJR1300 nog steeds de vijfde versnelling, ondanks alle kritiek is Yamaha er niet op over gegaan een toerental verlagende zesde versnelling toe te passen, wat zondermeer jammer is en de vernieuwing tot onvolledig ontpopt. Ietwat teleurstellend is de rollende acceleratie, ondanks het met drie paarden nu 146 pk krachtige motorblok en toegenomen koppel. Vlug inhalen betekent zelfs in sport-modus dat een versnelling terug moet worden geschakeld, en dat zou je bij een dikke koppelreus als deze toch niet verwachten.

Dynamisch Touren

Dankzij de toepassing van het YCC-T konden door Yamaha meerdere rij-modussen worden toegepast. Voor het overgrootste deel zal de Sport-modus de meest toepasselijke zijn, daar in de Touring-modus de vierklepper zich dusdanig terughoudend opstelt dat zelfs de meest onervaren motorrijder er zonder problemen een gladde weg mee op kan. De twee modussen onderscheiden zich trouwens alleen in de gasrespons, niet op de vermogensafgifte zelf.  
De koffers zijn groot genoeg om het nodige mee te nemen voor een weekendje weg, en steken niet ver buiten de motor uit

Snap best dat hele volkstammen hier graag willen overwinteren
 
Helaas, nog steeds geen zesbak. Het blok heeft wel een paar pk erbij gekregen. Vertragen doet de FJR goed, maar er moet wel hard in de hendel worden geknepenBij fors optrekken worden al te forse koppelaanvallen aan het achterwiel nu ondervangen door het TCS, ofwel Yamaha’s tractiecontrole. Door de snelheid van voor- en achterwiel te vergelijken herkent de ECU wanneer er sprake is van wielspin. Is het verschil te groot dan grijpt het TCS in door in eerste instantie via de ride-by-wire de gasklep iets te smoren. Bij een nog groter verschil in snelheid tussen voor- en achterwiel wordt ook de inspuiting gereduceerd, en tot slot kan ook nog de ontsteking worden ingedamd. Bij ingrijpend TCS licht in de cockpit een controlelampje op, maar dat kwam op de mooie en droge Spaanse wegen bij ons bijna niet voor.

Eenmaal op de snelweg laat de FJR1300 zien nog steeds een kilometervreter te zijn, en nu helemaal dankzij de cruise control die op de linker stuurhelft te bedienen is. Het maakt het leven een stuk gemakkelijker en geeft ons tijd de vele nieuwe functies van de fiets eens goed te bestuderen. Op de linker stuurhelft is ook naast cruise control ook de hoogteverstelling van het windscherm, de handvatverwarming en de instelling van het multifunctionele display ondergebracht. Hoewel het veelvoud aan knoppen en in eerste instantie onoverzichtelijk oogt hebben we de simpele structuur en het logische menu snel en zonder een echte gewenningsfase onder de knie, en dat is bij de meeste multifunctionele displays helaas toch beduidend slechter opgelost. Om het tourkarakter van de fiets te onderstrepen is de FJR1300 standaard van een zelfsluitend handschoenenvak in de kuip, twee ruime zijkoffers en een middenbok voorzien.

Het nieuwe windscherm wordt nu door een snellere stappenmotor bediend, waarbij de eenmaal gekozen stand ook bij het uitzetten van de motor is opgeslagen. Daarbij heeft het scherm een nieuwe vorm gekregen, wat op zijn beurt weer invloed op de luchtstroom heeft gehad. Praktischer en eenvoudiger werd ook de bediening van de windpanelen in de kuip ter hoogte van de benen. Ze zijn nu zonder gereedschap in de verschillende standen in te stellen, het effect is bij lage temperaturen goed te merken.Voor het bovenlijf geldt in deze echter ondanks alle modificaties: de windbescherming achter de nieuwe voorkant is bij geen enkele stand van het windscherm perfect. Lastige turbulentie blijft weliswaar achterwege en ook van de erg op de zenuwen wekkende druk naar voren bij hoge snelheid is verleden tijd, maar het is nog steeds erg lawaaierig in de helm en er zijn nog steeds laminaire luchtstromen.

Het echte uitgaansgebied van de FJR ligt onomwonden op snellere landwegen. In snelle bochten voelden zowel wij als de motor zich TicTac fris, de FJR is onder hellingshoek erg stabiel en profiteert van het gripniveau van de nieuwe Metzeler Z8-Interact banden. Onder deze omstandigheden is de nieuwe ietwat stabielere voorvork met progressieve veren en aangepaste demping goed merkbaar. Bergaf en in krappe bochten duwt de bijna 300 kilo rijklare mastodont zichzelf vooral naar buiten en moet de fiets ondanks zijn aangeboren lichtvoetigheid met het nodige lichaamsgewicht op lijn gehouden worden. Door de veervoorspanning achter op te schroeven kwam daar wel verbetering in.

Op slechte ondergrond leverde de soepel aansprekende voorvork evenals de compleet instelbare achtershock een goede comfort, hoewel de feedback wel in de zachte demping wil blijven hangen. Naast de standaard FJR heeft de fiets het volgend jaar ook een AS-variant, die naast een halfautomaat van elektronisch geregelde vering is voorzien. Met een druk op een knop is daarbij de afstelling van de vering aan te passen, vergelijkbaar dus met het ESA systeem van BMW. De FJR1300 AS zal echter pas op z’n vroegst in april 2013 leverbaar zijn. Een duidelijke stap vooruit hebben de remmen van de FJR gemaakt. De voorrem vraagt nu wel de nodige handkracht, maar heeft wel als resultaat dat het gecombineerde remsysteem een zeer effectieve vertraging weet te realiseren. Voor ons gevoel greep het ABS wel te vroeg in.

Conclusie

Elf jaar na de lancering van de eerste FJR1300 heeft de oervader van dynamisch toeren een flinke update gehad. Of de facelift er toe zal leiden dat het aantal van tot nu toe 95.000 FJR-bezitters significant zal worden verhoogd blijft echter de vraag – de concurrentie is nu eenmaal een flink stuk sterker dan twaalf jaar geleden. Maar zonder twijfel is dit de beste FJR1300 tot nu toe, die daarbij met z’n prijskaartje van € 20.499 niet duurder dan z’n voorganger is geworden.

• zachte gasopname, overzichtelijke bedieningselementen, goede touruitrusting
• geen zesde versnelling, prijs, geen perfecte windbescherming

Technische gegevens