Introductie: BMW K1600GT-GTL

KAAPSTAD –  Zescilinders en motorfietsen. Er zijn er niet bijster veel van geweest. En terugkijkend, is dat maar goed ook. De Benelli Sei, de Honda CBX en Kawasaki Z 1300 bleven vroeger buitenbeentjes. Begrijpelijk. BMW zwoer ooit bij de tweecilinder boxers, maar kwam een paar jaar geleden met een verrassende studie van een zescilinder-in-lijn. En die is nu zowaar tot leven groepen in de K1600 GT/GTL. We reden er in Zuid-Afrika een omstandig blokje mee om. Op de voortreffelijke wegen rond Kaapstad, waar het nu hartje zomer is en waar je alleen goed uit moet kijken om geen bobbejaan (baviaan) van de sokken te rijden. Overal staan borden dat je de beesten niet mag voeren. Nergens staat dat je er niet overheen mag rijden. Motorrijders moeten helemaal drommels uitkijken, als na alweer een scherpe bocht in de bergachtige heuvels rond Franschhoek een roedel apen doodgemoedereerd midden op de weg zit te picknicken. Automobilisten sluiten schielijk hun open dak, wanneer zo’n loerende baboon op de weg zit te wachten. Want de beesten stelen alles wat los en vast zit. We hebben er gelukkig geen meegemaakt die aanstalten maakte achterop onze BMW te springen. 

Tekst: Rien van der Steen
Fotografie: BMW

Zescilinders

Zescilinders worden in auto’s met de dag minder toegepast. Tenminste in het alledaagse  segment. Ze zijn zwaar en verbruiken veel brandstof. En die wordt schaars en kostbaar, ongeacht de afloop van de toestand in het Midden-Oosten. In motorfietsen was de zescilinder altijd al gauw te zwaar, te breed en te weinig onderscheidend. Alleen Honda heeft er plezier van gehad met de Gold Wing. Nou deed BMW het met de automobielen altijd voortreffelijk met zescilinders in lijn. Ze waren (de laatste jaren) zuinig, sterk, enorm gebalanceerd en niet te gek zwaar. Ze deden het in menig opzicht beter dan de V6, waar zoveel andere merken het op hielden. BMW Motorrad zette door, perfectioneerde zijn voortreffelijke boxers, boekte een reusachtig succes met de GS-modellen, maar incasseerde ook steeds meer waardering voor de kwaliteit en de variatie in de rest van de modellijn. Zoals de fascinerende S1000RR, een Japans uitziende snelle Duitser. Ineens was BMW compleet modern, niet meer die oude-mannen-motor, die loeiende en deinende Gummikuh van vroeger. En de waardering betaalde zich uit: BMW is momenteel marktleider in elf landen, waaronder Nederland. De kleine motorfabrikant laat plots de lange tijd oppermachtig gewaande Japanse merken achter zich. De Japanners, waar Honda en Kawasaki aardig staande blijven, maar waar Suzuki en bijvoorbeeld Yamaha een kwijnend bestaan leiden en totaal geen nieuwe techniek, laat staan model weten te presenteren.      

Terug naar BMW, dat nu wil laten zien dat een zescilinder lijnmotor in een motorfiets geen grote nadelen hoeft te hebben. Het blok is met 55,5 cm nauwelijks breder dan een viercilinder en zelfs 10 cm smaller dan eerdere zescilinder productiemotorfietsen met dwarse lijnmotor Wat betreft het rijwielgedeelte leunt BMW sterk op de bekende K-serie,
waarbij de viercilinder (en zelfs een driecilinder) vroeger uitgangspunt was. De nieuwe zescilinder heeft precies zo’n sterk (55 graden) voorover hellend cilinderblok. Nu kan een zescilinder blok alleen maar breder en zwaarder zijn dan een rij van vier cilinders. Ook al staan de zes cilinders erg dicht tegen elkaar, en is zoals bij de nieuwe BMW een relatief kleine boring met lange slag toegepast om breedte te sparen. Door dry sump-smering kon het hogere motorgewicht lager in het frame hangen, wat resulteert in een laag zwaartepunt; de olietank die voor dry sump nodig is, zit in de BMW zescilinder achterin het motorblok. Om tot de geringe blokbreedte te komen zijn alle nevenaggregaten achter de cilinders geplaatst, pal boven de versnellingsbak. In de automobielbouw een beproefde methode om multicilinders in de motorruimte gepropt te krijgen.

Het 1.649 vierkante centimeters metende BMW-blok weegt nog net geen 103 kilo en is daarmee de lichtste in serie gebouwde zes-in-lijn boven een inhoud van één liter. De cilinders staan maar een halve centimeter uit elkaar en juist daarom is de inbouwbreedte zo beperkt gebleven. De GT weegt in totaal 319 kilo, de dikker uitgeruste toerbuffel GTL brengt het tot 348 kilo. Frame en subframes zijn van lichtmetaal, hier met magnesium, daar met aluminium.

Bochten in Franschhoek

Hoog tijd om op te stappen. Bij het starten stijgt een tikje doordringend gezoem op. Bekend van de viercilinders van BMW’s K-serie. De K1600 biedt twee ronde klokken en een groot scherm met vitale informatie. De zon staat hoog aan de hemel, de temperatuur in de buurt van Kaapstad loopt al richting 30 graden als we naar de bochtige pas van Franschhoek vertrekken.
Gasgeven verloopt elektronisch, net als in een moderne auto, of een vliegtuig. Deze BMW doet trouwens wel vaker aan een auto denken. De koplamp bestaat uit een drietal pitten waarvan de buitenste twee de bekende BMW-corona vormen, de lichtkrans die duidelijk maakt dat je (door) een product uit München tegemoet komt (of ingehaald). De middelste xenonlamp staat omhoog gericht en wordt via een spiegeltje op de weg gericht. Een verdraaid slimme innovatie, want dat spiegeltje blijft in de bocht horizontaal hangen, zodat de lichtkegel –wederom net als bij een auto- op de meeste ideale wijze de weg blijft verlichten. Adaptieve verlichting dus, inclusief de verplichte hoogteregeling, die de lichtbundel ook bij accelereren en remmen gelijk houdt. Mooi dat BMW dat voor de motorfiets brengt. Al was het jammer, dat we het niet in de praktijk konden testen. BMW vond dat ginds te gevaarlijk, waarschijnlijk door de apen op de donkere wegen. Beren hebben we tenminste niet gezien.

Ook de elektronische aanpassing van het motorvermogen wekt prettige verbazing. Bij regen ontplooit het vermogen zich geleidelijk, er is een gewone wegmodus waarbij de 160 pk en het forse koppel van 175 Nm op een ongehinderde manier naar het achterwiel gaan en er is een dynamische stand, die de vermogensontwikkeling als het ware explosief maakt. Alleen aan te raden bij droog weer en een lekker wegdek. Zoals in het zuiden van Afrika dus.

Superbike

We hebben de elektrisch instelbare vering in de middenstand gezet. Net niet te hard, maar ook weer niet te comfortabel. De grote, verstelbare voorruit bleef meestal  in de laagste stand. Op bochtige weggetjes blijkt deze eerste zescilinder van BMW Motorrad heel gemakkelijk te beheersen. De bestuurder zit kaarsrecht, zoals op elke toermotor van dit merk. Soepel schakelen we op tot de zesde versnelling. Als we na een paar honderd kilometer en vijf verschillende landschapstypen wat minder zin krijgen om te schakelen, blijkt dat geen enkel punt. De K1600 biedt vanaf 1.000 toeren kracht genoeg om in welke versnelling dan ook zonder enige vorm van protest vooruit te snellen. Als je ijverig schakelt kun je vanuit stilstand in 3,3 seconde op 100 km/u komen. Of je op een superbike zit. Het beschaafde zoemen van het blok verandert dan in een discreet,  maar machtig mooi gehuil. Deze BMW heeft een prachtige sound, die met het toerental verandert. Veel toeren hoeft hij overigens helemaal niet te maken. Trillingsvrij blijft hij onder alle omstandigheden. En dankzij dat lage toerental (bij 1500 toeren is er al een koppel van 123 Nm beschikbaar) en de lange zuigerslag is hij knap zuinig ook. We noteerden 1:16, aanzienlijk zuiniger dan de 1300 viercilinders van het Beierse merk. Maar ja, als je wat meer gas gaat geven, neemt de dorst ook toe tot 1:12. Technicus Wolfgang Mattes van BMW Motorrad verklaart het verrassend lage verbruik inderdaad uit de kleine cilinderboring en lange zuigerslag en het laagtoerige karakter van de zespitter.

Langs de Du Toitskloof pas, door Paarl en een eind verder langs Villiersdorp: of het nou omhoog of omlaag gaat, snel of ontspannen toerend, ook als je fors in de remmen moet om een overstekend dier te ontwijken, je voelt je geen moment onzeker op deze top-BMW met zijn technische (en elektronische) hoogstandjes. De dikkere GTL met zijn centimeters lagere zit produceert een wat decenter geluid dan de GT, maar op die GTL zit je wel wat vaker tegen de rand van de grote ruit aan te loeren. BMW heeft daar gelukkig een wat ander formaat ruit voor in het rek liggen. Ook het mobiele navigatiesysteempje heeft in deze versie wat meer last van reflecties. Wij vonden de GT in elk geval de fijnere motorfiets, die zijn beloofde top van 260 km/u zonder twijfel haalt.

Geen achteruit

Een achteruitversnelling of een automaat? Er is over gedacht, en BMW heeft er zelfs een klein onderzoekje op losgelaten. Maar er was weinig behoefte aan, zo zegt Hendrik von Kuenheim, telg van de man die BMW AG tientallen jaren geleid heeft. Hendrik is nu baas van BMW Motorrad en reed in Zuid-Afrika zelf een paar rondjes mee op zijn nieuwste producten. Von Kuenheim beweert deze K 1600 de meest complexe motor is die BMW ooit gebouwd heeft. Het zal best. Hij beweert, dat het verbruik van motorfietsen op dit moment nog niet echt een issue is in zijn vergaderkamer. De scootermarkt is dat wel. "We maken nu 98.000 motorfietsen per jaar. Dat aantal zal nu stijgen. Het is al 12 procent meer dan in 2009.” Binnen afzienbare tijd presenteert BMW nieuwe motorscooters in de categorie tot 500 cc. En BMW kijkt met interesse naar alle consternatie in de motorwereld, die een enorme dip doormaakt. Vooral Japanse merken zitten met de handen in het haar. Het is niet alleen de dure yen die hen in moeilijkheden heeft gebracht. Volgens kenners lijdt het geen twijfel dat er merken verdwijnen. Hendrik von Kuenheim ziet lichtpuntjes: "Als je het motorfietsabrikant vandaag de dag maakt, kun je eigenlijk alles aan. Veel klanten denken nu, hopen we, dat het tijd is voor een BMW. Aan de prijs kan het niet meer liggen.”

Conclusie

Bij de K1600 is over alles diep nagedacht. Deze innovatieve dikzak uit de Berlijnse fabriek van BMW blinkt tegelijk uit door verregaande, lichtvoetige souplesse en verfijnd design, door hoogstaand comfort, pure kracht en zichtbare bouwkwaliteit. BMW denkt dat de GTL met zijn lage zit, dikke kofferset (met centrale vergrendeling) en fraai audiosysteem vooral in de VS klanten zal trekken. Over een nieuwe Cruiser denkt de Duitse fabrikant voorlopig niet te diep na. Die was ooit bedoeld om Harley-Davidson het vuur na aan de schenen te leggen. Maar de Beiers zien ook in, dat het bij Harley meer draait om de lifestyle dan om puur de motorfiets.

BMW’s marktleiderschap in een elftal landen is verrassend. Giganten als Honda, Yamaha en Suzuki kunnen niet meer opboksen tegen de Duitse kwaliteit en de gewiekste modelpolitiek die de laatste jaren in Duitsland opgeld doet. Al heeft het natuurlijk ook veel te maken met de dure yen, die zelfs complete automerken dwingt zich uit Europa terug te trekken. Maar bij BMW lijkt momenteel alles te kloppen. De kleine fabrikant in Spandau, Berlijn komt binnenkort dus met motorscooters, maar probeert het op een later tijdstip ook weer eens in het cruisesegment. Na de grote toermachine LT die nu verdwijnt, net als op iets langere termijn de K1300, moet deze GT/GTL het hoofd van de toerliefhebbers op hol brengen. De GTL mikt met name op de VS, al weet BMW dat het drommels moeilijk is de lifestyle-brommers van Harley-Davidson van de troon te stoten.

Deze K1600 is zonder enige twijfel verbazend innovatief, barst van de moderne techniek en leent grootscheeps slimme elektronica van de auto-afdeling van BMW. De nieuwe zescilinder pocht met zijn adaptieve koplamp, bluetooth-telefoonsysteem, fantastische kofferset en een compact en uitneembaar navigatiesysteem dat jammergenoeg bij felle zon niet altijd even goed afleesbaar is. Maar BMW heeft in elk geval een prachtig werktuig in huis om comfortabel afstand te nemen van wat eens de gevestigde orde was. Het merk heeft nu de juiste modellen, staat dankzij de supersnelle S1000 RR als sportief te boek (kwam daar vroeger eens om), biedt met de R1200GS een fabelachtig fijne en zeer goed verkopende  allroad, heeft de techniek mede dankzij de expertise van de autofabrikant in München dik in orde, het design spreekt aan en de kwaliteit is onberispelijk.

In Nederland zijn nu al meer dan 100 K1600 GT’s verkocht. Toch 23.250 euro, zo’n machine. De dikke GTL komt op 25.500 euro. Het koningskoppel staat vanaf 19 maart in de showroom.

• Doordacht, Soepele techniek, Geluid
• Alle instelmogelijkheden vergen studie, Zitpositie GTL, Navigatiescherm

Technische gegevens

Technische gegevens