Honda V4 VFR1200: een nieuwe mijlpaal

Met de V4 VFR1200F geeft Honda een totaal nieuwe interpretatie van de ultieme Road Sport. Door goed te luisteren naar de wensen van de berijders en dankzij de toepassing van de nieuwste techniek, ontwikkelde Honda met de nieuwe V4 VFR1200F een compleet nieuwe machine die zijn berijder maximale controle en feedback moest geven. Een motor wiens nieuwe technologieën hun oorsprong vonden op het circuit en werden doorontwikkeld voor gebruik op de openbare weg, en die de V4 VFR1200 een uitzonderlijke veelzijdigheid moeten geven die bij motorliefhebbers zeker in de smaak zal vallen. Een motor die daarnaast herinneringen moet oproepen aan de andere legendarische machines waarmee Honda in het verleden actief was in deze klasse. Een motor die zich moest onderscheiden met een ongekend toegankelijk rijkarakter – zowel ten opzichte van zijn voorgangers, als van elke andere motorfiets die op dit moment op de markt is.

Met deze woorden begint Honda haar presentatie van de langverwachte nieuwe V4 in het in Offenbach gelegen hoofdkantoor van Honda Europe North. Een presentatie die, een jaar na presentatie van het prototype tijdens de Intermot in Keulen, het startsein moet inluiden van Honda’s nieuwste V4 tijdperk.

Tekst: Ed Smits
Fotografie: Honda, Peter Aansorgh Productions 

Ontwikkeling Concept

Verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de nieuwe V4 VFR1200 was een internationaal designteam, bestaande uit drie Japanse leden, een Amerikaan en een Europeaan. Het team, dat onder leiding stond van de zeer ervaren Japanners Kishi (verantwoordelijk voor de CBR1100XX Blackbird) en Hasegawa. Het team kende niet alleen een grote culturele diversiteit, maar omvatte ook meerdere generaties. Het team kroop in de huid van een motorliefhebber die op een mooie ochtend impulsief besluit tot een tocht van 300 kilometer, waarin lange stukken snelweg worden afgewisseld met bochtige landwegen. De nieuwe V4 VFR1200 moest een Road Sportmachine worden die dáár aan zou voldoen.

In een afgelegen hotel buiten Rome maakte het designteam de eerste schetsen. Met deze schetsen verkenden zij talloze vormen en mogelijkheden. In plaats van de afzonderlijke elementen samen te smelten tot één definitief ontwerp, keerden de leden van het team met al hun afzonderlijke tekeningen terug naar Tokyo. Voor het project van de V4 VFR1200F kozen designers en technici voor een gezamenlijke aanpak, waarbij het ontwerp met elke nieuwe tekening en elk daaropvolgend kleimodel verder werd geperfectioneerd. De Spaanse ontwerper Teofilo Plaza beschreef deze periode van zes maanden als de meest intense en gepassioneerde van zijn leven. Na goedkeuring van het basisontwerp volgden drie jaar van intensief testen en doorontwikkelen – een periode waarin de ontwerpers en ingenieurs van Honda hun intensieve samenwerking voortzetten.

Tijdens de Intermot in oktober 2008 deed Honda het publiek versteld staan met het eerste V4 Concept model. De eigenzinnige styling van deze showmachine was een treffend voorbeeld van de vrijheid van denken die het designteam zich voor dit project vanaf de allereerste dag had aangemeten. Een jaar later staat de V4 VFR1200F aan de vooravond van zijn introductie. Hoewel de V4-krachtbron onlosmakelijk verbonden is met de historie van Honda, moet volgens het geveugelde merk deze nieuwe machine alle voorgaande modellen ruimschoots overtreffen.

Over een klein, doch belangrijk deel van hun opdracht waren de ontwerpers van Honda het vooraf al roerend eens: de nieuwe V4 VFR1200F moest vooral geen Japanse motorfiets met een Europese snit worden. Het uitgangspunt was duidelijk: als Japanse motorfiets moest de V4 VFR1200F in Europa ontworpen worden, waarbij twee duidelijke stijlaccenten uit de Japanse cultuur als rode draad door het proces zouden lopen: Ma en Tsuya.Het Japanse begrip ‘Ma’ heeft meerdere betekenissen, maar kan het best omschreven worden als ‘de ruimte tussen voorwerpen’. Door de focus te leggen op de ruimte rond een voorwerp, ontstaat een nieuw perspectief op de vorm van het geheel. Ook de uitdrukking ‘Tsuya’ is niet direct tastbaar te maken. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt als omschrijving voor de begeerlijkheid van een voorwerp en voor de wijze waarop dit voorwerp het oog weet vast te houden.

Belangrijkste criteria voor het design vormden een compacte massa, maximale controle voor de berijder en aerodynamische efficiency de basis voor de verdere evolutie van de V4 VFR1200F. Zo kon door toepassing van smalle cilinderkoppen en een innovatieve constructie van de een uiterst slanke taille worden gerealiseerd, die in combinatie met de 815mm zithoogte het voor de rijder eenvoudiger moet maken beide voeten plat op de grond te zetten. De wespentaille moet je bovendien het gevoel geven ‘in’ de machine te zitten, in plaats van erop. Volgens Honda onmisbaar voor een gevoel van controle en feedback. Net als de vorm van de opvallende tank, die je moet ondersteunen en ervoor moet zorgen dat de motor onder alle omstandigheden perfect aanvoelt. Daarbij bieden volgens Honda de ergonomisch gevormde kuipdelen en de benzinetank zowel de berijder als zijn duopassagier optimale bescherming tegen de elementen. Ook aan het comfort en de veiligheid voor de duopassagier werd voldoende aandacht besteed. De duozit heeft een vlak en breed zitoppervlak voor de passagier, terwijl robuuste handgrepen en comfortabele voetsteunen een aangename, veilige zithouding mogelijk moeten maken.

Gelaagde kuipdelen
Het gepatenteerde, gelaagde design van de kuip van de V4 VFR1200F is een samenspel van vorm en functie, zo weet Spaans ontwerper Theofilo Plaza tijdens de presentatie te vertellen. Het design van de kuip bestaat uit twee lagen waarmee de V4 VFR1200F de rijwind benut voor een groter dynamisch potentieel. Zo werd door Honda benadrukt dat de lucht die tussen de twee lagen en door twee ovale openingen wordt geleid, precies op de plek komt waar die nodig is om bij hoge snelheden de stabiliteit te vergroten. Bovendien wordt hiermee het koelend vermogen voor de motor vergroot, onder meer doordat de lucht in smallere luchtkanalen meer snelheid krijgt alvorens die aankomt bij de radiatoren. Ook wordt de hitte van de krachtige, ingekapselde V4-krachtbron effectief weggevoerd, zodat je hiervan geen hinder ondervindt.

Laatste opvallende designstuk is de X-vormige koplamp, voorzien van dezelfde unit als de Fireblade, die niet alleen een betere lichtopbrengst moest realiseren, maar – veel belangrijker – de V4 VFR1200 een uniek aanzicht moest geven. Een aanzicht dat de motor uit duizenden herkenbaar moest maken. Het licht valt ook op twee getinte led-achtige strips die zich aan weerszijden van de koplamp bevinden, waarmee het lichte en ruimtelijke karakter van het design moet worden benadrukt. De naastgelegen RAM-AIR luchtinlaten moeten daarbij de 76 graden V4 van voldoende frisse lucht kunnen voorzien. Als laatste kwam ook nu weer het aërodynamische aspect aan de orde: het frontaal oppervlak moest als profiel in staat met de kleinst mogelijke weerstand de lucht te doorklieven. De rand van het windscherm is zodanig gevormd dat deze de stabiliteit bij hogere snelheden moet vergroten.

76 graden V4

Uitgangspunt voor de heren technici voor de ontwikkeling van de nieuwe V4 krachtbron was een motor te ontwerpen die goed zou zijn voor hoge snelheden, flitsende acceleraties en een even krachtig als uitnodigend weggedrag. Daarnaast stond geluidsbeleving ook hoog op de prioriteitenlijst, de nieuwe V4 moest hetzelfde opwindende motorgeluid voortbrengen als andere V4-sportmachines, met bovendien hetzelfde levendige aanspreekgedrag. Tegelijkertijd lag de nadruk tijdens de ontwikkeling van de V4 VFR1200F op een toegankelijke, comfortabele vermogensafgifte. De focus van het lineaire koppelverloop lag dan ook in het lage- en middentoerengebied, om de motor schakellui te kunnen rijden.

Soepele vermogensafgifte
Belangrijke elementen in de motorkarakteristiek van de V4 VFR1200F zijn volgens Honda dan ook de zeer levendige respons en een krachtig koppel. Om je in staat te stellen het potentieel van de krachtbron maximaal te benutten, werd door het designteam zorgvuldig gekeken naar het rijcomfort en het zoveel mogelijk reduceren van ongewenste trillingen. Zo kwam de unieke plaatsing van de cilinders tot stand: de achterste cilinders staan vlak naast elkaar, terwijl tussen de voorste cilinders meer ruimte is opengehouden. De voordelen van de nieuwe cilinderopstelling worden versterkt door een nieuw ontwikkelde Phase-shift Crankshaft. Deze krukas heeft een hoek van 28°, wat leidt tot minimale trillingen en rijgeluiden. Ook een inefficiënte balansas is hiermee overbodig. De nieuwe 172,7 pk sterke V4-krachtbron ontwikkelt 90 procent van zijn maximumkoppel (129 Nm bij 8.750 t.p.m.) al bij 4.000 t.p.m. Om ervoor te zorgen dat de berijder het koppel maximaal kan benutten, wordt de vermogensafgifte gedempt door vier schokdempers die oncomfortabele trillingen nog eens extra moeten verminderen.

Voor de cilinderkop met zijn enkele bovenliggende nokkenas is de V4 VFR1200F voorzien van het UNICAM-design zoals dat ook wordt toegepast voor de CRF-crossmotoren van Honda. De reden voor deze beslissing lag voor de hand: in een omgeving waar ruimte, prestaties en gewicht een cruciale rol spelen, is deze beproefde technologie ideaal. Belangrijke designcriteria voor de V4 VFR1200F waren immers een compacte massa en optimale ergonomie. Van de CFR-reeks wordt ook het gesloten cartersysteem overgenomen, waar pompverlies veroorzaakt door zuigerbewegingen en luchtcompressie wordt voorkomen. Dit systeem wordt voor het eerst toegepast in een motorfiets voor de openbare weg, met merkbare voordelen voor de berijder: een directe respons op bewegingen van de gashendel en een gunstiger brandstofverbruik.

Voor de V4 VFR1200F ontwikkelde Honda een compacte nieuwe transmissie die een grote bijdrage levert aan de stabiliteit bij hoge snelheden, een zelfverzekerd bochtengedrag en meer grip. Deze uiterst geavanceerde cardanas is uitgevoerd met een off-set scharnierpunt en een draaipunt dat verticaal beweegt alsook een constante snelheidskoppeling, die variaties in lengte tijdens het bewegen van het achterwiel compenseert. Op de uitgaande as reduceert een speciale demper de speling tussen de afzonderlijke componenten zeer effectief. Dankzij de stijfheid van het draaipunt werd de stabiliteit verbeterd en de gasrespons veel directer. Om de berijder ook bij fel afremmen en terugschakelen een betere controle te geven, beschikt de V4 VFR1200F over een slipper clutch, vergelijkbaar met het systeem van de CBR1000RR Fireblade.

Uniek uitlaatsysteem
Behalve op het vermogen en de overbrenging daarvan hebben de technici en ontwerpers van Honda zich bij de ontwikkeling van de nieuwe V4-krachtbron nadrukkelijk gericht op het motorgevoel en het geluid. Om de nieuwe V4 het gewenste sportieve geluid te geven, werd een zo compact mogelijk uitlaatsysteem ontworpen, met de katalysators aan weerszijden van het oliecarter. De aan de rechterflank gepositioneerde – en volgens Honda fraaie – driehoekige einddemper moest daarbij de elegante lijnen van de kuipdelen versterken, maar werd door de meeste aanwezige journalisten vooral als gigantisch en lelijk bestempeld.

Honda claimt dat de combinatie van geluiden uit het in- en uitlaattraject een diepe, aangename brul - kenmerkend voor een V4 – moet vormen, die in niets doet denken aan andere motorfietsen, maar zonder de motor te hebben horen lopen hebben we dat voor kennis aan moeten nemen. Een bepalend element voor het volgens Honda rauwe geluid van de V4 is het uitlaatsysteem. Door de inventieve constructie heeft de motor voldoende bodemvrijheid, terwijl ook de positie voor de voeten van berijder en passagier niet werd gehinderd.

Rijwielgedeelte

Uitgangspunt voor het het frame, de wielophanging en andere componenten van het rijwielgedeelte van de V4 VFR1200F was een unieke configuratie, waarin het karakter en het vermogen van een pure sportmachine moest worden verenigd met de soepele stabiliteit van een toermotorfiets. Zo kreeg de VFR een robuust twin-spar aluminium frame dat niet alleen licht van gewicht, maar ook bijzonder stijf is.

Ook de geometrie van de motor werd grotendeels afgekeken van de supersport familie: een balhoofdshoek van 25,45 graden en naloop van 101mm zijn zondermeer sportieve waarden, die weer werden geneutraliseerd door de – voor supersport begrippen relatief lange – wielbasis van 1.545mm. Dit voor een verbeterde stabiliteit. De swingarm met interne cardanas, die qua design eveneens van hoog supersport DNA moesten worden voorzien, hebben een maximale lengte, zonder de motorfiets daarbij langer te maken. De lange swingarm, die wordt gecombineerd met een instelbaar Pro-Link achterschokbreker, draagt bovendien bij aan een evenwichtig weggedrag en de uitzonderlijke stabiliteit bij hoge snelheden. Aan de voorzijde moet een instelbare upside-down voorvork met 43 mm vorkpoten garant staan voor soepele, nauwkeurige controle.

De V4 VFR1200F is voorzien van de meest geavanceerde remtechnologie die beschikbaar is voor allround sportmachines. Krachtige, nieuwe remklauwen met zes zuigers voor en twee achter omvatten indrukwekkend grote remschijven (Ø 320mm voor en 276 mm achter). Een Combined Braking System geeft een optimale verdeling van de remkracht over het voor- en achterwiel. Daarbij ondersteunt een standaard aanwezig, compact en lichtgewicht ABS-systeem het sportieve potentieel en de comfortabele toureigenschappen van de V4 VFR1200F. Keerzijde van al deze luxe is dat de nieuwe VFR1200 met een rijklaargewicht van 276 kg niet bepaald als lichtgewicht kan worden bestempeld, iets wat ongetwijfeld het ontwikkelingsteam ook niet echt lekker zal hebben gezeten. Op geen enkel moment tijdens de presentatie dat dát onderwerp ter sprake kwam, daarvoor moesten uiteindelijk de technische gegevens (die uiteraard pas na afloop van de presentatie werden vrijgegeven) uitkomst bieden.

Dashboard
Het dashboard van de V4 VFR1200F koppelt een geraffineerde styling aan praktisch gebruiksgemak. Het elegante design wordt beschermd door het aerodynamisch gevormde windscherm en draagt door een lichte kanteling bij aan het ruimtelijke aangezicht van het front. De plaatsing van het dashboard is bovendien zo gekozen om de unieke sensatie van totale controle bij de berijder te versterken.
Een grote, sportief uitgevoerde analoge toerenteller en een digitale snelheidsmeter worden geflankeerd door een lcd-scherm die gegevens als de brandstofvoorraad en buitentemperatuur weergeeft, naast de status van het ABS-remsysteem en de HISS-startonderbreker.

Kofferdragers
Om de nieuwe Road Sport ook een krachtig potentieel als toermachine te geven, is de achterzijde van de V4 VFR1200F uitgerust met geïntegreerde kofferdragers. Deze bevestigingspunten maken onopvallend deel uit van het hulpframe voor de buddyseat en de voetsteunen voor de achterpassagier. Met dit systeem is het uiterst eenvoudig om de speciaal ontworpen, optionele, zijkoffers aan de motor te bevestigen zonder dat dit afbreuk doet aan de elegante styling.

Ergonomische bediening
De V4 VFR1200F is, zo weet Honda te vertellen, als eerste motorfiets voorzien van state-of-the-art ergonomie voor zowel het stuur als de bedieningselementen. Hiervoor hebben de ontwerpers zorgvuldig gekeken naar de tijd die een berijder nodig heeft om op comfortabele wijze de diverse functies van zijn machine te bedienen.
Extra aandacht is daarbij besteed aan de positie van de handen in een bocht. Als gevolg van deze doordachte aanpak is de V4 VFR1200F voorzien van nieuw ontwikkelde schakelaars op het stuur en een nieuwe indeling voor schakelaars van de richtingaanwijzers en de claxon. Om de bediening te vergemakkelijken is zelfs de vorm van de schakelaars zorgvuldig gekozen met het oog op een natuurlijke duimbeweging. Ofwel: knipperlicht- en claxonschakelaars wisselden van positie, zoals al sinds jaar en dag door bepaalde Italiaanse fabrikanten wordt toegepast.

Meer foto's van de V4 VFR1200 zijn terug te vinden in onze wallpaper sectie.

Technische gegevens