Verslag Schottenring Classic Grand Prix

De Schottenring Classic Grand Prix is in vijfentwintig jaar tijd uitgegroeid tot een spektakel eerste klas, dat sinds 1989 meer dan 300.000 toeschouwers heeft weten te trekken. Om het 25-jarig jubileum extra kleur bij te zetten had de organisatie dit jaar grote namen naar Schotten gehaald, waaronder Phil Reed, Carlos Lavado, Rodney Gould en Freddie Spencer, terwijl ook Nederlandse namen als Marcel Ankone en vader en zoon Kostwinder op de startlijst terug waren te vinden. Onder het mom van een 'gelijkmatigheidsrit' konden ruim 15.000 toeschouwers twee dagen lang onder grotendeels perfecte weersomstandigheden genieten van de donderende viertakten en snerpende tweetakten van weleer.

Tekst & fotografie: Ed Smits

Roemruchte geschiedenis

De geschiedenis van de Duitse Schottenring in de deelstaat Hessen begint in juli 1925, als door zestien mannen de Vogelsberger Automobil- und Motorradclub wordt opgericht. Het was in de beginperiode van de auto- en motorindustrie, waar wereldwijd op steeds meer plaatsen straatraces werden georganiseerd. Het verenigd Koninkrijk had sinds het begin van de 20e eeuw de Isle of Man TT, Nederland kende de TT van Assen, terwijl in Duitsland in 1921 in Berlijn de AVUS (Automobil-Verkehrs- und Übungs-Straße) werd gebouwd, waar op het toen 19,3 kilometer lang parkoers op 24 september van dat jaar voor het eerst wedstrijden werden georganiseerd. In 1923 vond in het plaatsje Schleiz het eerste Schleizer Dreieck Rennen plaats, terwijl een jaar later in het zuiden van Duitsland door Frankfurter Motorrad-Club, die destijds meer dan 600 leden had, verschillende straatraces werden georganiseerd in Frankfurt-Hanau, Offenbach, Sprendlingen en Neu-Isenburg, die tot wel 70.000 man publiek wisten te trekken.

Onder leiding van Friedlich Wilhelm Engler, de eerste voorzitter van de VAMC, werd op 12 september 1925 de eerste wedstrijd "Rund um Schotten " georganiseerd, waar 43 coureurs aan de start van het 17 kilometer lange stratencircuit, dat van Schotten via Rudingshain naar de Poppestruth en via Götzen weer terug naar Schotten ging. De meeste rijders kwamen uit de omgeving van Schotten zelf, maar er waren ook rijders uit Frankfurt en Stuttgart naar de Vogelsberg afgereisd. Een van de starters uit dat eerste jaar, Hans Kahrmann uit Fulda, zou later meervoudig Duits kampioen worden. Vanaf 1927 kreeg de "Rund um Schotten" geduchte concurrentie van de Nürburgring Nord- en Sudschleife, waarvan met de bouw in 1925 werd gestart en die in totaal ruim 28 kilometer lang was. Tot 1937 werden op de Schottenring uitsluitend motorraces georganiseerd, in 1938 waren echter ook sportwagens van de partij.

Niet met alle klassiekers werd geracet

Tijdens de tweede wereldoorlog werd er niet op de Schottenring geracet, waarna in 1947 er voor het eerst sinds de tweede wereldoorlog weer motorraces werden georganiseerd, die door 90.000 toeschouwers werden bezocht. Van 1948 tot 1950 waren ook sportwagens weer van de partij. Hoogtepunt van de Schottenring was 1953, toen de "Rund um Schotten" aan de officiële Grand Prix kalender werd toegevoegd en het de status Schottenring Grand Prix kreeg. Straatraces stonden echter toen al onder druk en als gevolg van de vier doden die eerder dat jaar tijdens de Isle of Man TT waren te betreuren ontstond er een opstand in het rennerskwartier. D 
Een wandeling door de 'paddock' is een lust voor het oog

Tegenwoordig zou dit einde oefening betekenen, maar vroeger was het heel normaal
 
Moto Morini's in overvloed, de König's waren van oorsprong viercilinder boxer buitenboord motoren, die langsgeplaatst in het frame werden gemonteerde teamchefs van Norton, AJS en Gilera hadden tot een rijdersstaking opgeroepen, mede aangevoerd door de Britse rijder en journalist Fergus Anderson die destijds fabrieksrijder van Moto Guzzi was en dat jaar wereldkampioen in de 350cc klasse zou worden, omdat de Schottenring niet veilig zou zijn. De wedstrijden gingen wel door, maar als compromis werden de klassen 350cc en 500cc niet als Grand Prix, maar onder de vlag van 'Internationale race' verreden, en stonden de grote namen niet aan de start. Bij de klassen 125cc en 250cc bleef de Grand Prix status intact. Een jaar waren aanzienlijke verbeteringen aan het circuit doorgevoerd, enkele delen van het circuit waren van nieuw asfalt voorzien, terwijl twee loopbruggen waren aangebracht om de toeschouwers de baan over te laten steken. Maar liefst 130 coureurs stonden dat jaar op het circuit in de Vogelsberg aan de start, waar NSU in de 125cc en 250cc met de winst ging lopen.

In 1955 werden voor het laatst wedstrijden in Schotten georganiseerd. Als gevolg van de catastrofe tijdens de 24 uur van Le Mans, waar de Mercedes-Benz 300 SLR van de Franse rijder Pierre Levégh voor de hoofdtribune crashte, met 82 dode toeschouwers tot gevolg, was de motorsport in Europa in een crisis terecht gekomen. Verschillende organisatoren besloten om hun wedstrijden te annuleren, zo vielen de Grand Prix' van België en Frankrijk uit en geldt in Zwitserland tot op de dag van vandaag een verbod op auto- en motorwegraces. Het evenement in 1955 was het eerste en meteen laatste motorsportevenement in Schotten dat op televisie werd uitgezonden. Tijdens de jaarvergadering van de MSC Rund um Schotten werd besloten om in goed overleg met de DMV (Duitse motorsport bond) te breken en bij de ADAC aan te sluiten, om de continuïteit van de Schottenring te waarborgen. Nog in de herfst van 1955 werd bij de ADAC het '56 evenement aangemeld, maar dat ging tegen de regels van de DMV in, waar de MSC nog tot 31 december 1956 lid van zou zijn. De aanvraag werd daardoor niet erkend en helaas voor de club bleef een samenwerking tussen de twee bonden DMV en ADAC uit. Daarnaast kreeg de MSC het financiële plaatje voor een geplande aanpassing van het circuit niet rond, waardoor er vanaf 1956 geen wedstrijden meer op de Schottenring zijn verreden.

Dit door een elektromotor aangedreven fraai stukje techniek laat de werking van een Guzzi motorblok zien. De maker had hiermee graag presentaties op scholen willen houden, maar die bleken niet geïnteresseerd

Rund um Schotten

Nadat meer dan tien jaar geen wedstrijden op de Schottenring waren verreden probeerde de MSC Rund um Schotten het roemruchte stratencircuit een nieuw leven in te blazen. Onder leiding van een nieuw bestuur werden vanaf 1968 Motor-behendigheidsritten en Rally's georganiseerd. Op een deel van het voormalige stratencircuit werden heuvelklim's verreden, die nog altijd vele duizenden toeschouwers naar de Vogelsberg wisten te trekken. In 1983 kwam ook aan dit evenement een eind. In die tijd werd nog geprobeerd om een Grand Prix circuit te bouwen, waarvoor zelfs een positief kabinetsbesluit werd genomen, wat later weer werd ingetrokken. Heden ten dage is de oude Schottenring een interessante weg door de Vogelsberg, waar slechts nog enkele markante punten herinneren aan de tijden van weleer. Veel pogingen werden gedaan om de club in leven te houden, wat in 1986 resulteerde in organisatie van de 100 km van Hockenheim, een wereldkampioenschaps-langeafstandsrace op het circuit van Hockenheim. Het evenement bracht de club op de rand van de afgrond: verschrikkelijk slechte weer, geen toeschouwers en een dikke vette min in het hoge vijfcijferige gebied. Dankzij de ADAC, die het inschrijfgeld voor het geplande evenement à € 12.000 voor haar rekening nam, kon de club blijven bestaan.

Het idee van de huidige Schottenring Classic Grand Prix kwam hierdoor noodgedwongen tot stand. De club moest bekijken of niet iets anders kon worden georganiseerd, zodat de rijke racetraditie van de club kon worden voortgezet. In 1988 kwamen negen leden van het bestuur van de MSC club bij elkaar, om nieuwe plannen te smeden. Rijden op het oude stratencircuit was geen optie meer, maar al snel werd het idee opgevat om in Schotten zelf een stratenrace te organiseren. Een van de opties, die dé optie zou blijken te zijn, was over de Seestraße richting de Bundesstraße, richting postkantoor en weer terug naar de Seestraße. Schotten's burgemeester van destijds Hans-Otto Zimmermann gaf zijn fiat, waarna het plan serieuze vormen kreeg. Er werd contact opgenomen met het bestuur van de VFV (Veteranen Fahrzeug Verband), dat in persoon van Heiner Seibert uit Worms ter plaatse het plan kwam aanschouwen en toezegde vanaf 1989 het evenement in haar kalender op te nemen.

De allereerste editie van de Schottenring Classic Grand Prix vond in het laatste weekend van augustus 1989 plaats. Honderden vrijwilligers waren al weken van tevoren in slag om het evenement in goede banen te leiden. Iemand kende iemand die 3.600 strobalen leveren kon, weer iemand anders was verantwoordelijk voor de veiligheid rond de baan, waarvoor 33 baanposten moesten worden ingevuld. Om nog maar te zwijgen van communicatie, sanitair, ziekenauto's en brandweerwagens. Toen de grote dag daar was bleken de toeschouwers van heinde en verre naar Schotten te zijn afgereisd. Meer dan 6.500 toeschouwers werden dat eerste weekend genoteerd, maar toch hield de club bij de start van de eerste training haar hart vast. De roemruchte motoren van weleer produceerden tot wel 130 dB, waardoor de angst ontstond dat dit een beetje té veel van het goede zou zijn. Iedereen was echter enthousiast, de rijders, het publiek en ook de bewoners van Schotten zelf vonden het geweldig: eindelijk knalden er weer motoren door Schotten, zoals het sinds 1925 een traditie van het kleine dorpje in de Vogelsberg was.

Vijfentwintig jaar na de eerste Schottenring Classic Grand Prix is het evenement uitgegroeid tot een prachtevenement, waar meer dan 500 vrijwilligers bij zijn betrokken. Van die 500 vrijwilligers in totaal zijn een vijftig man in de tien dagen voorafgaand aan de Grand Prix tien uur per dag in de weer, om het circuit voor te bereiden. Veel van de vrijwilligers uit Schotten en omstreken nemen een week vakantie op voor de Classic Grand Prix, wat inmiddels het grootste motorsport evenement in de deelstaat Hessen is, gestalte te geven. Voor het 1,4 kilometer lange circuit zijn 2,3 kilometer aan dranghekken en 4.000 strobalen vereist, die vanaf mei handmatig in plastic worden verpakt. Tegenwoordig wordt het evenement jaarlijks door 15.000 toeschouwers bezocht, waarvan een deel op de tot camping omgedoopte weide bivakkeert, waar in de grote feesttent meer dan 6.000 ontbijtpakketten worden verkocht. Drie weken voor aanvang van de 2013 25-jarig jubileum Schotten Classic Grand Prix werd nog een deel van het circuit nieuw geasfalteerd.

25-jarig jubileum

Voor deze vijfentwintigste editie van de Schottenring Classic Grand Prix had de MSC Rund um Schotten diep in de buidel getast om grote namen aan te laten treden: tweevoudig wereldkampioen Carlos Lavado uit Venezuela, drievoudig wereldkampioen Freddie Spencer uit de Verenigde Staten en zevenvoudig wereldkampioen Phil Reed uit Engeland waren naar de Vogelsberg afgereisd voor h
Freddie Spencer op de Honda NSR250

Phil Reed op de Paton 500

Marcel Ankoné op de 1974 Suzuki RG500

Dieter Braun op de 1977 Yamaha TZ350

Carlos Lavado op de 1981 Yamaha TZ350

Rodney Gould op de 1972 Yamaha TR3 350ccet inmiddels historische evenement. Daarnaast waren dit jaar op de startlijst van de Meisterklasse namen als Dieter Braun (DE), Rodney Gould (GB) en de Nederlanders Marcel Ankoné en vader en zoon Kostwinder terug te vinden. De in Ulm geboren Dieter Braun begon zijn racecarrière in 1968 op MZ 125cc, stond uiteindelijk in alle raceklassen aan de start en kwam het overgrote deel van zijn carrière voor Yamaha uit. De Duitser werd twee maal tot wereldkampioen gekroond: in 1970 voor Suzuki in de 125cc en in 1973 met de Yamaha TZ250 in de 250cc. In zijn laatste seizoen 1976 kwam Braun voor drie verschillende merken uit: Yamaha in de 250cc, Morbidelli in de 350cc en Suzuki in de 500cc. Braun zal bij veel mensen worden herinnerd aan het incident na afloop van de 1971 Oost-Duitse Grand Prix, toen het Oost-Duitse publiek uit volle borst het volkslied van West-Duitsland mee begon te zingen toen Braun als winnaar van de 250cc Grand Prix werd gehuldigd. In reactie besloot de Oost-Duitse regering het daaropvolgende jaar de Grand Prix alleen nog voor genodigden toegankelijk te maken, waarna de Grand Prix in 1973 van de kalender verdween.

De in 1956 in Venezuela geboren en momenteel op een steenworp afstand van het circuit van Imola woonachtige Carlos Lavado werd pas op late leeftijd met het racevirus besmet, nadat hij in 1975 een Grand Prix bezocht die door zijn landgenoot Johnny Cecotto werd gewonnen. Cecotto zou datzelfde jaar tot wereldkampioen in de 350cc worden gekroond. Drie jaar later maakte Lavado als wildcard tijdens de Grand Prix van Venezuela zijn debuut in de 250cc en eindigde die wedstrijd op de tweede plaats, achter winnaar Kenny Roberts. Het jaar daarop won Lavado als wildcard zijn thuiswedstrijd en was vanaf 1980 een vaste starter in het veld. Het overgrote deel van zijn carrière kwam Lavado voor Yamaha uit, waarmee hij ook zijn twee wereldtitels in de 250cc (1983, 1986) behaalde. Naast Cecotto is Carlos Lavado de enige Venezolaan die tot Grand Prix wegrace wereldkampioen is gekroond.

De op 10 maart 1943 in Banbury geboren en momenteel in Almeria woonachtige Britse coureur Rodney Gould begon op 18-jarige leeftijd met racen, voornamelijk op de korte Britse circuits. In 1967 maakte hij zijn debuut op de Isle of Man TT met AJS in de 350cc TT en Norton in de 500cc TT. Het daaropvolgende jaar maakte Gould zijn debuut als vaste starter in 250cc, om vanaf 1969 in meerde Grand Prix klassen aan de start te verschijnen. Evenals Lavado kwam ook Rodney Gould het overgrote deel van zijn carrière voor Yamaha uit, waarmee hij in 1970 met overmacht zijn eerste en enige wereldtitel in de 250cc wist te behalen. Van de twaalf wedstrijden wist hij er maar liefst 6 te winnen, behaalde twee maal de tweede plaats (waaronder de Isle of Man TT) en stond eenmaal als derde op het podest. In 1972 maakte Gould nog zijn debuut in de 500cc en zou dat jaar met twee tweede plaatsen en twee derde plaatsen als vierde in het kampioenschap eindigen, maar beëindigde zijn carrière aan het eind van dat seizoen.

Jan Kostwinder reed in zijn tijd altijd met een helm met schietschijf motief. Zoonlief Marco Kostwinder zet de traditie voort

Drievoudig wereldkampioen Freddie Spencer en zevenvoudig wereldkampioen (achtvoudig Ilse of Man TT winnaar) Phil Read behoeven hopelijk geen toelichting meer, Fast Freddie maakte zijn debuut op 18-jarige leeftijd in de 500cc als wildcard op Spa-Francorchamps en reed slechts vier seizoenen Grand Prix (van 1982 t/m 1985), maar wist in die korte periode wel drie maal wereldkampioen te worden. Zijn hoogtepunt was in 1985, toen hij de laatste coureur was die in twee raceklassen (250cc en 500cc) wereldkampioen zou worden. De inmiddels 74-jarige Phil Reed reed maar liefst 16 seizoenen wegrace Grand Prix, waar hij in de 125cc, 250cc, 350cc en 500cc uitkwam en voor EMC, Norton, Yamaha, Gilera, AJS, Matchless, MV Agusta en Suzuki reed. In zijn carrière behaalde Read 10 overwinningen in de 125cc, 27 in de 250cc, 4 in de 350cc en 11 in de 500cc. Zijn laatste wedstrijd was op de leeftijd van 43 jaar tijdens de 1982 Isle of Man TT, in 2002 werd hij door de FIM tot Grand Prix Legende benoemd.

Marcel Ankoné maakte begin jaren '70 van de vorige eeuw naam en faam door vanuit het niets door te stoten naar de nationale wegrace top, op een privé Kawasaki die op remmen en vering na standaard was. Zijn grootste succes behaalde Ankoné in 1976, toen hij derde werd in de Grand Prix van Francorchamps op de RG500 Suzuki, achter racewinnaar John Williams en Barry Sheene. Jan Kostwinder is bij velen misschien minder bekend, maar de coureur wist in zijn carrière maar liefst acht replica's op het eiland Man bij elkaar te rijden, met als hoogtepunt de 1973 Isle of Man TT waar hij 2e werd in de 125cc, achter winnaar Tommy Rob.

De Schottenring Classic Grand Prix wordt als zogenaamde gelijkmatigheidsrit verreden, waarbij het dus niet gaat om de snelste tijd, maar om zo gelijkmatig mogelijk te rijden. In de 'wedstrijd' gaan de verschillende klassen wel gelijktijdig van start, maar de coureur die als eerste de finishvlag ziet hoeft niet per definitie de winnaar te zijn. Winnaar is diegene die zijn rondetijden met de minste afwijking heeft afgelegd. De reden voor deze keuze is tweeledig, enerzijds de verzekering die racen niet toelaat en anderzijds het feit dat niemand het oude materiaal tot het uiterste wil persen. Daarmee is trouwens niet gezegd dat er niet snel wordt gereden, per slot van rekening is de enige manier om zo constant mogelijk te rijden om telkens zo hard mogelijk rond te gaan.

Dit jaar stonden maar liefst vijftien verschillende raceklassen aan de start: van Vintage 1920-1930 klasse tot de Meisterklasse, waar de snelste twee- en viertakten aantraden. Ook liefhebbers van zijspannen kwamen goed aan hun trekken, van de vijftien raceklassen werden er drie door zijspannen ingevuld. Het dagprogramma van de Schottenring Classic Grand Prix was goed gevuld, om 7:50 vroeg in de ochtend ging de eerste klasse van start, waarna met uitzondering van het pauzemenu tot 18:00 laat in de middag het oorverdovende geluid van donderende viertakten en snerpende tweetakten het dorpje in haar greep hield. BMW's, Aermacchi Harley-Davidson's, Norton's en Maico's reden zij aan zij met Italiaanse schoonheden van MV Agusta, Moto Morini, Laverda, Gilera, Ducati en Moto Guzzi. En dan hebben we nog maar een handjevol Europese merken genoemd. Uiteraard waren ook de Japanse merken van de partij, waarbij opvallend veel Yamaha's en Suzuki's in de paddock terug te vinden waren. Of wat te denken van onze eigen Jan Veen Kreidler's, die in de jaren '70 van de vorige eeuw in de 50cc onverslaanbaar bleken te zijn. Erg bijzonder was ook de speciale NSU klasse, uit de bijzondere periode dat kortstondig met badkuipen werd geracet.

Als we rond een uur of tien op het stratencircuit arriveren zijn de aanloopwegen al dik met motoren van toeschouwers gevuld en is rond het circuit of op de vele aangebrachte tribunes amper nog een vrije plaats te vinden en staan de toeschouwers soms drie rijen dik om het prachtige spektakel te aanschouwen. In de verschillende Bierstubes wordt al menig biertje getapt, terwijl ook Bratwurst mit Brot en hamburgers gretig aftrek vinden. Ook in het weiland achter het circuit, wat als paddock is ingericht, heerst een ontspannen en vriendschappelijke sfeer. Ons kent ons, en niemand is beroerd om zijn buurman een schroevedraaier of steeksleutel toe te steken. Overal wordt gesleuteld en gepoetst om het materiaal in optimale en blinkende staat te krijgen, waarbij de eigenaar maar al te graag een praatje met de massaal toegestroomde toeschouwers maakt, samen op de foto gaat of een handtekening in het programmaboekje zet.

De Schottenring Classic Grand Prix vindt tegenwoordig altijd de derde zaterdag van augustus plaats. Wil je de nostalgische race een keer bezoeken, dan zal je er wel vroeg bij moeten zijn: al vroeg in het jaar zijn de pensions in Schotten en omstreken volledig uitgeboekt. Veel bewoners nemen het weekend gasten in huis, en daarnaast kan op aangewezen terreinen worden gekampeerd. Meer informatie over de Schottenring Classic Grand Prix is op hun website terug te vinden.